«Ο πύργος του Νελ», του Αλέξανδρου Δουμά

Ένα ακόμη θεατρικό έργο από το πλούσιο αρχείο της ΕΡΑ, που δίνει την ευκαιρία στους ακροατές ν' απολαύσουν και να παρακολουθήσουν σημαντικές ηχογραφήσεις και ερμηνείες μεγάλων ηθοποιών, μερικοί από τους οποίους δεν υπάρχουν πλέον στη ζωή.
Το έργο του Δουμά ηχογραφήθηκε το 1959 στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου και γι' αυτό πρόκειται για μία σπάνια ηχογράφηση. Σκηνοθετήθηκε από τον Ιωνα Νταϊφά και η ραδιοφωνική προσαρμογή έγινε από τον Δημήτρη Κωνσταντινίδη. Η μουσική επιμέλεια είναι της Λώρας Βελέντζα και η αφήγηση της Δέσπως Διαμαντίδου.

Το έργο του Αλέξανδρου Δουμά «Ο πύργος του Νελ», (La tour de Nesle) μεταδόθηκε σε συνέχειες από την εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος «Το σίριαλ του Τρίτου».

Η υπόθεση του έργου διαδραματίζεται στο Παρίσι του 1314 στον πύργο του Νελ και αναφέρεται στη βασίλισσα Μαργαρίτα, σύζυγο του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου του δέκατου. Η δράση επικεντρώνεται γύρω από την βασίλισσα Marguerite de Bourgogne,η οποία είχε καταδικάσει τους νόθους γιους της να θανατωθούν, αλλά που εμφανίζονται στη ζωή της, είκοσι χρόνια αργότερα

Γράφτηκε σε συνεργασία με τον Frédéric Gaullardet Για το σινεμά γυρίστηκαν πέντε ταινίες από το 1923 έως το 1968, στη Γαλλία, Ιταλία και Η.Π.Α.

Ο Αλέξανδρος Δουμάς (πατήρ), Γάλλος μυθιστοριογράφος και δραματικός συγγραφέας, γεννήθηκε το 1802 και πέθανε το 1870. Είχε δυνατή φαντασία και μεγάλη ενεργητικότητα. Γραφέας σε συμβολαιογραφείο στην αρχή, μελέτησε με πάθος την ιστορία της πατρίδας του και άρχισε να γράφει, σε συνεργασία με άλλους δύο, κωμειδύλλια. Ακολούθως, έγραψε πολλά ρομαντικά δράματα και κωμωδίες και εν συνεχεία επιδόθηκε στο ιστορικό μυθιστόρημα, στο οποίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία. "Οι τρεις σωματοφύλακες" και "Ο Κόμης Μοντεχρήστος" τον έκαναν γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο. Ήταν προικισμένος με το χάρισμα να διηγείται και να συναρπάζει με τον τρόπο που έγραφε. Ο Αλέξανδρος Δουμάς μετέφερε με επιτυχία το ρομαντισμό στο θέατρο και έδωσε στο μυθιστόρημα μια λαϊκή μορφή τέχνης. Η γονιμότητά του υπήρξε καταπληκτική. Έγραψε 257 τόμους μυθιστορήματα και 25 τόμους με θεατρικά έργα, είτε μόνος του είτε σε συνεργασία με άλλους "στρατηγούς", καθώς έλεγε, των οποίων αυτός ήταν ο "Ναπολέων". Ο Βίκτωρ Ουγκώ έλεγε για τον Δουμά: "Δεν είναι απλώς Ευρωπαίος, είναι παγκόσμιος".

Ο Δουμάς γεννήθηκε στις 24 Ιουλίου 1802 με το όνομα Αλεξάντρ Νταβύ ντε λα Παγετρί. Ο πατέρας του, το εξώγαμο παιδί γάλλου μαρκησίου και μαύρης καλλονής από την Αϊτή, στα χρόνια της Επανάστασης κατάφερε να γίνει στρατηγός. Όταν όμως ο Ναπολέων έγινε πρώτος ύπατος έβαλε στο περιθώριο τον μιγάδα αξιωματικό, ο οποίος απεβίωσε έναν χρόνο αργότερα, όταν ο Δουμάς ήταν τεσσάρων ετών. Ο μικρός Αλέξανδρος μεγάλωσε φτωχικά με τη μητέρα του στην επαρχία της Πικαρδίας. Το 1823 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και κατάφερε να γίνει γραφέας του δούκα της Ορλεάνης, ο οποίος θα γινόταν αργότερα ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος Φίλιππος.

Ο Αλέξανδρος Δουμάς ανήκε στην κάστα εκείνη των ανθρώπων που έζησαν «μέσα στα πράγματα» την πιο ταραγμένη περίοδο της γαλλικής ιστορίας. Ίσως έτσι εξηγείται το γεγονός ότι ήθελε να τοποθετεί τα βιβλία του σε ένα περιβάλλον με απόλυτους χρονικούς προσδιορισμούς. Εν τούτοις τα βιβλία του δεν είναι καθαρόαιμα «ιστορικά μυθιστορήματα». Ο ίδιος έλεγε ότι «η Ιστορία είναι ένα καρφί πάνω στο οποίο κρεμάω τα μυθιστορήματά μου». Εκτός από τα μυθιστορήματα ο Δουμάς έγραψε και περί τα 90 θεατρικά έργα, γνωστότερα των οποίων θεωρούνται τα εξής: Ο Ερρίκος Γ και η αυλή του, Κην ή χάος και μεγαλοφυΐα, Αντονύ, Ο πύργος του Νελ, Ναπολέων Βοναπάρτης. Έγραψε επίσης απομνημονεύματα εκτάσεως 22 τόμων και ταξιδιωτικά κείμενα. Θεωρείται ότι οι περιηγητικές εντυπώσεις του βρίθουν ανακριβειών, αλλά πώς να μην τον συγχωρήσει κανείς όταν γίνεται τόσο συμπαθής με τις προθέσεις του; Τα άπαντά του αριθμούν 301 τόμους.

Ακούγονται οι ηθοποιοί Ελσα Βεργή, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Στέφανος Ληναίος, Νάντια Χωραφά, Κώστας Σαντοριναίος, Χρήστος Κατσιγιάννης, Γιώργος Πλούτης, Θάλεια Καλλιγά, Σπύρος Ολύμπιος και Μιχάλης Μπούχλης.

 

Το έργο βρέθηκε στο αρχείο του Γιώργου Π (που βρίσκεται στην όμορφη Σύρο) τον οποίο και ευχαριστούμε για την ευγενική προσφορά του

Ο ηθοποιός Κην (Μεγαλοφυΐα και τρέλα)

Ο Κην είναι ελεύθερος. Ο λόγος για τον οποίο αλλάζει συμπεριφορά, που παραφέρεται, χάνει τα λογικά του ή προσποιείται ότι τα χάνει, είναι η έλλειψη σεβασμού που εισπράττει από την κοινωνία. Η κοινωνία τη μια στιγμή τον χρίζει "βασιλέα της Αγγλίας" και την άλλη τον κατακεραυνώνει για την απρεπή και άλογη στάση του. Η κοινωνία του επιβάλλει την αλλαγή που, όταν βλέπει το αληθινό του πρόσωπο, δεν της αρέσει και ανά πάσα ώρα και στιγμή καιροφυλακτεί για να του επιτεθεί. Έτσι κι εκείνος αναγκάζεται να φορέσει την οικεία μάσκα του ρόλου του, του ρόλου που κάθε φορά τον συμφέρει να ενσαρκώνει, σύμφωνα με τις περιστάσεις που οι άλλοι του καθορίζουν. Ο Κην είναι ελεύθερος μέσα στην ανελευθερία των υπολοίπων. Οι πράξεις του τις περισσότερες φορές είναι αλόγιστες.

Ένα δράμα σε πέντε πράξεις, γραμμένο το 1836 σε εποχή μεγάλης δημοτικότητας του Αλέξανδρου Δουμά και που αναφέρεται στο Λονδίνο του 1820. Για το θέμα του, ο Δουμάς παίρνει το χαρακτήρα του μεγαλύτερου Σαιξπηρικού ηθοποιού της εποχής του, Edmund Kean (1787-1833). Ο Kean γεννήθηκε στη φτώχεια και την αφάνεια, γρήγορα έγινε στη Βρετανία ο πιο διάσημα και καλύτερα αμειβόμενος ηθοποιός χάρις στην τεράστια δύναμη και ικανότητα του, κερδίζοντας την εύνοια της κοινωνίας του Λονδίνου. Η ιδιωτική ζωή του ήταν χαοτική, μέσα στη βία, τη μέθη, καθώς και την αμαρτία με τις συζύγους άλλων. Ο Kean κατέρρευσε στη σκηνή το 1833 (παίζοντας Othello) και πέθανε άπορος.
Στο έργο, ο Kean έχει εμπλακεί σε μια δυστυχισμένη ερωτική σχέση με την κοντέσα Έλενα Koefeld, σύζυγο του βρετανικού πρέσβη. Ξυπνώντας από ένα μεγάλο μεθύσι, ο Kean συναντά την ανήλικη κληρονόμο, Άννα Damby, που έχει μόλις φύγει από ένα προξενιό με ένα ισχυρό πολιτικό, τον Λόρδο Melville.
Την συνάντηση θα προσέξει ο Melville, ο οποίος, γνωρίζοντας τη φήμη του Kean ως γυναικά, σχεδιάζει να απαγάγουν την Μις Damby και να κατηγορήσουν για αυτό τον Kean. Εν τω μεταξύ…
Για το ραδιόφωνο στο Θέατρο της Τετάρτης: Χρονολογία Ηχογράφησης 23 Σεπτεμβρίου 1974
Πρώτη εκπομπή: 9 Οκτωβρίου 1974, Επαναληπτικές εκπομπές: 13 Σεπτεμβρίου 1992
ΣΥΓΓΡΑΦΗ Αλέξανδρος Δουμάς, Συντελεστές ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ Κώστας Ασημακόπουλος,
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Δόμνα Ακατογλίδου, ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Κώστας Ασημακόπουλος,
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ρίτα Μουσούρη, Φοίβος Ταξιάρχης, Λόϊσκα Αβαγιανού, Γιώργος Αρμαδώρος, Αντιγόνη Βαλάκου, Βίλμα Κύρου, Γιάννης Θειακός, Γιάννης Λιακάκος, Δημήτρης Κοντογιάννης, Γιάννης Κατράνης, Λουκιανός Ροζάν, Μάκης Ρευματάς, Νίκος Χατζίσκος,

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ του Σπύρου Μελά (2η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821)

Ο Ρήγας Φεραίος, ο επονομαζόμενος Βελεστινλής, θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνιος Κυριαζής, ο ίδιος υπέγραφε ως Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας ο Θεσσαλός.

..Βίος και επανάσταση

Τα νεανικά χρόνια του Ρήγα Φεραίου είναι δύσκολο να ανιχνευθούν.

Τα πρώτα του γράμματα λέγεται ότι τα διδάχθηκε από ιερέα του Βελεστίνου και κατόπιν στη Ζαγορά.

Καθώς διψούσε για μάθηση, ο πατέρας του τον έστειλε στα Αμπελάκια για περαιτέρω μόρφωση.

Όταν επέστρεψε, έγινε δάσκαλος στην κοινότητα Κισσού Πηλίου.

Στην ηλικία των είκοσι ετών σκότωσε στο Βελεστίνο έναν Τούρκο πρόκριτο, επειδή του είχε συμπεριφερθεί δεσποτικά, και κατέφυγε στο Λιτόχωρο του Ολύμπου, όπου κατατάχθηκε στο σώμα του αρματολού θείου του Σπύρου Ζήρα.

Αργότερα βρίσκεται στο Αγιο Ορος, φιλοξενούμενος του ηγουμένου της μονής Βατοπεδίου, Κοσμά με τον οποίο και ανέπτυξε στενή φιλία. Στο Αγιον Ορος έμεινε πολύ λίγο.

Ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, μετά από πρόσκληση του Πρέσβη της Ρωσίας για σπουδές, στην οικία του οποίου γνώρισε τον Πρίγκιπα Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Στην Πόλη διεύρυνε τις σπουδές του στη Γαλλική και τη Γερμανική γλώσσα. Όταν ο Υψηλάντης έφυγε για το Ιάσιο, προκειμένου να γίνει ηγεμόνας της Μολδαβίας, ο Ρήγας τον ακολούθησε. Διαφωνώντας με τον Υψηλάντη έγινε γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη και ταξίδεψε για το Βουκουρέστι, όντας πλέον στην ηλικία των 30 χρόνων.

Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας ο Μαυρογένης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της ήττας και ο Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του.

Στη Βιέννη συνεργάτες του ήσαν κυρίως Έλληνες έμποροι ή σπουδαστές, αλλά οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν οι αδελφοί Πούλιου, από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας, τυπογράφοι.

Στο τυπογραφείο τους τύπωσε την επαναστατική του προκήρυξη σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων.

Ο Ρήγας απέβλεπε στην απελευθέρωση και ενοποίηση όλων των Βαλκανικών λαών και φυσικά όλου του ελληνικού στοιχείου που ήταν διασκορπισμένο στην Ανατολή και τα ευρωπαϊκά κέντρα. Επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πίστεψε βαθιά στην ανάγκη της επαφής των Ελλήνων με τις νέες ιδέες που σάρωναν την Ευρώπη και αυτό τον ώθησε στη συγγραφή ή μετάφραση βιβλίων σε δημώδη γλώσσα και τη σύνταξη της Χάρτας, ενός μνημειώδους για την εποχή του χάρτη, διαστάσεων 2,07 x 2,07 μ, που αποτελείτο από επί μέρους τμήματα.

Παράλληλα με τις εκδοτικές του δραστηριότητες, ο Ρήγας προετοίμαζε και την αναχώρησή του από την Αυστρία, κυρίως εξαιτίας του επαναστατικού κλίματος που είχε καλλιεργήσει η Γαλλική Επανάσταση και της διάθεσής του να ενισχύσει τις προσπάθειες του Ναπολέοντα.

Οι πληροφορίες για τη μυστική επαναστατική δράση του Ρήγα είναι ασαφείς και προέρχονται κυρίως από μαρτυρίες βιογράφων και και πληροφορίες τις οποίες απέσπασε η ανάκριση των Αυστριακών αρχών μετά τη σύλληψη του Ρήγα και των συντρόφων του.

Το συμπέρασμα ούτως ή άλλως είναι ότι δεν υπήρχε οργανωμένος επαναστατικός συνομωτικός πυρήνας αλλά διάσπαρτες επαφές με ομοεθνείς, τους οποίους διήγειρε ο επαναστατικός ενθουσιασμός του Ρήγα.

Η τελευταία φάση προετοιμασίας του συνδέεται με δύο επαναστατικές προκηρύξεις, το Επαναστατικό Μανιφέστο και την Προκήρυξη, που τυπώθηκε σε μεγάλο αριθμό αντιτύπων.

Οι δύο προκηρύξεις στάλθηκαν στον Αντώνη Νιώτη στην Τεργέστη, για να τα παραλάβει ο Ρήγας και να τα προωθήσει στην Ελλάδα.

Η επιστολή, όμως, με την οποία ενημέρωνε ο Ρήγας για την αποστολή των εντύπων του, έπεσε στα χέρια του Δημητρίου Οικονόμου, εμπορικού συνεργάτη του Αντώνιου Κορωνιού, προς τον οποίο απευθυνόταν η επιστολή.

Ο Οικονόμου κατέδωσε και τους δύο στην αυστριακή αστυνομία.

Ο Ρήγας συνελήφθη στην Τεργέστη την 1η Δεκεμβρίου του 1797.

Κατόπιν οδηγήθηκε στη Βιέννη, όπου ανακρίθηκε μαζί με τους υπόλοιπους συντρόφους του. Κατάληξη των ανακρίσεων, σε συνδυασμό με τις συνεννοήσεις με τον Σουλτάνο, ήταν να εκτοπισθούν από τους συλληφθέντες οι Αυστριακοί και άλλων εθνοτήτων υπήκοοι, εκτός από τους Οθωμανούς, που απελάθηκαν.

Ο Ρήγας και οι επτά σύντροφοί του που ανήκαν στην ίδια κατηγορία, ο Ευστράτιος Αργέντης, ο Δημήτριος Νικολίδης, ο Αντώνιος Κορωνιός, ο Ιωάννης Καρατζάς, ο Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούντζιας, ο Ιωάννης Εμμανουήλ και ο Παναγιώτης Εμμανουήλ, με συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκαν στις 10 Μαΐου 1798 στους Τούρκους του Βελιγραδίου και φυλακίστηκαν στον πύργο Neboisa, παραποτάμιο φρούριο του Βελιγραδίου.

Εκεί, ύστερα από συνεχή βασανιστήρια, στις 24 Ιουνίου του 1798, στραγγαλίστηκαν και τα σώματά τους ρίχτηκαν στον Δούναβη. Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.thourio.gr/manager/publish/article_681.shtml

ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ του Σπύρου Μελά

Παίζουν οι ηθοποιοί: Σπύρος Ολύμπιος, Λυκούργος Καλλέργης, Χρήστος Τσάγκας, Άρης Βλαχόπουλος, Γιώργος Μοσχίδης, Γιώργος Νέζος, Μάκης Ρευματάς, Λουκιανός Ροζάν, Γιώργος Κυριακίδης, Μιχάλης Καλογιάννης, Κώστας Σκαρλής, Κάκια Παναγιώτου, Θόδωρος Μορίδης, Άγγελος Γιαννούλης, Γιώργος Τζώρτζης, Άννα Ραυτοπούλου, Πόπη Παπαδάκη, Όλγα Τουρνάκη, Σταύρος Ξενίδης, Νίκος Τζόγιας, Γιώργος Μπέλλος, Ανδρέας Μπάρκουλης, Γιάννης Μιχαλόπουλος , Άρης Μαλλιαγρός, Γιάννης Κανδύλας, Γιάννης Βογιατζής, Πάνος Βέλλιας, Κώστας Καστανάς, Ιορδάνης Μαρίνος, Γιώργος Μετσόλης, Θάνος Κωτσόπουλος. Ραδιοσκηνοθεσία: Γιώργος Θεοδοσιάδης

Μουσική επιμέλεια: Δόμνα Σαμίου

ΟΙ ΜΑΥΡΟΛΥΚΟΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΠΕΤΣΑΛΗ - ΔΙΟΜΗΔΗ ( 1η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821)

Οι Μαυρόλυκοι είναι μια προσπάθεια να ξαναζωντανέψουν τα χρόνια της τουρκοκρατίας, τα χρόνια της μεγάλης σκλαβιάς, και το αργό και συγκινητικό ξύπνημα της συνειδήσεως του ελληνισμού, που στα εκατό πρώτα χρόνια της δουλείας κινδύνεψε να σβήσει οριστικά. Μέσα από φοβερές και επώδυνες περιπέτειες, που κράτησαν κοντά τέσσερις αιώνες, το Γένος μας κατόρθωσε να ξαναβρεί τη συνείδησή του και μαζί το δρόμο που θα το έφερνε στο δρόμο της ελευθερίας.

Η οικογένεια των Μαυρόλυκων - με τα πολλά κλαδιά και παρακλάδια της- καλύπτει τους μακρούς αυτούς αιώνες της δουλείας και ένα μεγάλο τμήμα του υπόδουλου ελληνικού χώρου. Οι Μαυρόλυκοι μετέχουν σε όλους τους σκληρούς αγώνες για την επιβίωσή του, ακολουθούν τα πάθια του, τις άθλιες πτώσεις του και τις άξαφνες δόξες του. Είναι κατά κάποιο τρόπο οι Μαυρόλυκοι ένα σύμβολο του ελληνισμού, που όλο αγωνίζεται, κάμπτεται, γονατίζει, ψυχορραγεί, και πάντα βγάζει καινούρια φύτρα για να ξεκινήσει πάλι." Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης

Ο Θανάσης Πετσάλης (1904-1995) γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας του Νικόλαος ήταν γιατρός και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, όπου παράλληλα σπούδασε και στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Ταξίδεψε στην Ευρώπη για σπουδές (1920-1924) και στη συνέχεια επέστρεψε στην Αθήνα, όπου φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου (1924-1928). Το 1928 διορίστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος, όπου εργάστηκε στο τμήμα μελετών και στο δικαστικό τμήμα ως το 1946. Το 1932 πολιτεύτηκε με το κόμμα του Γ.Καφαντάρη. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1923 με δημοσιεύσεις ποιημάτων και το 1925 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων "Μερικές εικόνες σε μια κορνίζα", με έντονες επιρροές από το χώρο του γαλλικού νατουραλισμού και του αισθητισμού. Ακολούθησε μια συνειδητή στροφή του προς το είδος του αστικού μυθιστορήματος, ενταγμένου στα πλαίσια της λεγόμενης μυθιστορηματικής τοιχογραφίας, μιας κατά το δυνατό αντικειμενικής θεώρησης της κοινωνικής ζωής και αληθοφανούς αναπαράστασής της, εντάσσοντας τα μυθιστορήματά του σε μεγαλύτερες, χρονικά διαδοχικές ενότητες. Για το λογοτεχνικό του έργο τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1950 και με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1956 και 1963). Το 1948 αναγορεύτηκε μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Λογοτεχνών (θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1950), το 1977 μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1994 επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά και αγγλικά. Πέθανε στην Αθήνα.

Το έργο μεταδόθηκε για πρώτη φορά το 1967 σε 'εξι(6) συνέχειες. Πρόκειται για τη θεατρική διασκευή των έργων ΟΙ ΜΑΥΡΟΛΥΛΟΙ και ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΘΡΟΣ, που έκανε ο Μάριος Βαλέρης.

Ραδιοσκηνοθεσία:Γρηγόρης Γρηγορίου

Παίζουν οι ηθοποιοί: Φυσσούν Πέτρος, Βρασιβανόπουλος Γιώργος, Δαχτυλίδης Χρήστος, Τζόγιας Νίκος, Ρευματάς Μάκης, Βενιέρη Ρένα, Εξαρχος Θεόδωρος, Βαλάση Μπέτυ, Αλεξίου Στράτος, Μετσόλης Γιώργος, Γαροφάλλου Νίκος, Νέζος Γιώργος, Ανδρονίδης Βάσος, Ξανθάκη Ελλη, Κριτή Ελένη, Αγαγιώτου Κούλα, Καρατζάς Τρύφων, Δημήτριεφ Θεόδωρος, Μητσάκης Βασίλης, Βέλιας Πάνος, Χριστογιαννόπουλος Αθανάσιος, Χαραλαμπίδης Γιώργος

ΟΙ ΑΡΙΘΜΗΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΕΛΙΑΣ ΚΑΝΕΤΤΙ

Μια φορά κι έναν καιρό ένας άνθρωπος βγήκε από το σπίτι του να πάει στο κοντινό περίπτερο. Στη γυναίκα του είπε ότι δεν θ' αργήσει. Όμως κάποιο αυτοκίνητο τον κτύπησε και έπεσε νεκρός. Ε, θα ήταν η ΣΤΙΓΜΗ του... Όχι, και αυτό ήταν το αστείο... Το όνομά του Πέτρος Παύλου...Όχι αυτό, το πραγματικό... Μα αυτό ήταν...Τα ονόματα τότε δεν είχαν σχέση με την ΣΤΙΓΜΗ του καθενός. Κανείς τότε δεν ήξερε τη ΣΤΙΓΜΗ που θα πεθάνει... Τέτοια αβεβαιότητα, τέτοιος φόβος για το μέλλον; Πώς ζούσαν αυτοί οι άνθρωποι; Πώς ονειρεύονταν και σχεδίαζαν το μέλλον τους;

Αγαπητοί φίλοι του Θεάτρου στο Ραδιόφωνο, καλημέρα σας. Το κείμενο που προηγήθηκε είναι μια ελεύθερη απόδοση του πρώτου τρίλεπτου του σημερινού μας έργου, που πιστεύουμε ότι αποκαλύπτει τον πυρήνα της σκέψης του Κανέτι, γύρω από τον οποίο έστησε αριστοτεχνικά την πλοκή των ΑΡΙΘΜΗΜΕΝΩΝ. Το έργο αυτό τιτλοφορείται έτσι, επειδή οι άνθρωποί του αντί για ονόματα, φέρουν ο καθένας από έναν αριθμό, τον αριθμό των ετών που θα ζήσουν. Εφόσον λοιπόν ξέρουν πότε ακριβώς θα πεθάνουν, ρυθμίζουν ανάλογα τη ζωή τους. Αυτή η φανταστική και παράδοξη κοινωνία ανατρέπεται, όταν κάποιος ανήσυχος κάτοικος αποφασίζει να αποκαλύψει τον μηχανισμό. Η δομή του έργου συγκροτείται από 21 σκηνές και η σκηνοθεσία του αναλύεται μέσα από μία ενότητα και έναν στόχο: τον προβληματισμό του ανθρώπου μπροστά στη μοιραία στιγμή του θανάτου.

Η μετάφραση και η σκηνοθεσία του έργου είναι του Μίνου Βολανάκη και παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί: Ανδρέας Βάιος, Χρήστος Μπίρος, Ράσμη Τσόπελα, Γιάννης Βόγλης, Γιάννης Σιώπης, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Στέλιος Βόκοβιτς, Άρης Ρέτσος, Τζένη Καλύβα, Πέπη Κεχαγιαδάκη, Αλέξης Μίγκας, Μαρίνα Γεωργίου, Μπάμπης Σαριγιαννίδης, Νίκος Καββαδάς, Μαρία Κωνσταντάρου, Ράνια Οικονομίδου, Φώφη Καρδαρά, Ντόρα Σιμοπούλου, Κατερίνα Χέλμη, Ντίνα Κώνστα και Στάθης Σαμαρτζής.

Το έργο μεταδόθηκε για πρώτη φορά στο Φεβρουάριο του 1983

Ο Ελίας Κανέττι (1905 – 1994) ήταν ένας βραβευμένος με το Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφέας, γεννημένος στη Βουλγαρία από Εβραίους Σεφαραδίτες γονείς, που έγραψε στα γερμανικά.

Είναι ιδιαίτερα γνωστός για το έργο του "Μάζα και εξουσία", που αποτελεί μια μελέτη της συμπεριφοράς του πλήθους στις διάφορες εκφάνσεις της.

ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ του Έντουαρντ Άλμπι

Αγαπητοί φίλοι του Θεάτρου στο Ραδιόφωνο, καλησπέρα σας. Με το αποψινό μας έργο έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον θεατρικό λόγο του πολύ σπουδαίου και πολυβραβευμένου σύγχρονου δραματουργού Έντουαρντ Άλμπι. Πρόκειται για το κλασσικό αριστούργημά του «Ευαίσθητη Ισορροπία», που τονίζει την υπευθυνότητα του ατόμου απέναντι στην κοινωνία και την οικογένεια και προβάλλει την ανάγκη της γνήσιας αγάπης.

Η «Ευαίσθητη Ισορροπία» (1966), είναι ένας ύμνος στην οικογένεια και την γυναίκα. Ένα δράμα που αντικατοπτρίζει το κοινωνικό, ηθικό και ψυχολογικό κλίμα της εποχής μας. Υπόθεση: Παρασκευή βράδυ και στο σπίτι της Άγκνες και του Τόμπυ, που είναι εγκατεστημένη και η αλκοολική αδελφή της Άγκνες, Κλαίρη, θα «εισβάλλουν» οι δύο καλύτεροι τους φίλοι ( Έντνα, Χάρρυ ) σε μια κρίση ξαφνικού πανικού. Το επόμενο βράδυ επιστρέφει και η κόρη της οικογένειας, Τζούλια, μετά από τον τέταρτο χωρισμό της. Σ' ένα Σαββατοκύριακο μέσα οι ήρωες του Άλμπη αποκαλύπτονται, συγκρούονται και τελικά αγκαλιάζονται, όταν ο πάγος θα έχει λιώσει, όταν ο Κυριακάτικος ήλιος «θα φέρει μαζί του και την τάξη των πραγμάτων». Ο Άλμπι με καταλυτικό χιούμορ φωτίζει χαρακτήρες και σχέσεις και μας κάνει να νοιώθουμε ότι είμαστε και εμείς εκεί. Ο συγγραφέας έχει τιμηθεί με τα παρακάτω βραβεία: 1967 ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΥΛΙΝΤΖΕΡ για το έργο «Ευαίσθητη Ισορροπία», 1975 ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΥΛΙΝΤΖΕΡ για το έργο «Με θέα τη θάλασσα», 1980 ΧΡΥΣΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ από την Αμερικανική Ακαδημία και το Ινστιτούτο Τεχνών και Γραμμάτων, 1986 ΒΡΑΒΕΙΟ KENNEDY CENTER HONORS , 1986 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΤΕΧΝΩΝ, 1994 ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΥΛΙΝΤΖΕΡ για το έργο «Τρεις ψηλές γυναίκες», 2005 ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ «ΤΟΝΥ» για το σύνολο του έργου του.

Το έργο στη ραδιοθεατρική του εκδοχή μεταδόθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 1975 από την εκπομπή "Από το ελληνικό και ξένο δραματολόγιο" σε μετάφραση Ένης Σταματά και Ραδιοσκηνοθεσία Κώστα Μπάκα και με τον τίτλο "ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ". Τους ρόλους ερμηνεύσανν οι ηθοποιοί: Τιτίκα Νικηφοράκη, Λυκούργος Καλλέργης, Αντιγόνη Βαλάκου, Μαργαρίτα Λαμπρινού, Γιώργος Μοσχίδης και Άννα Βενέτη

Ταινία γυρίστηκε το 1973 με τον τίτλο " A Delicate Balance" με τους Katharine Hepburn και Paul Scofild

«Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ» του Νικολάι Γκόγκολ

Αγαπητοί φίλοι του Θεάτρου στο Ραδιόφωνο, γεια σας! Με ένα ακόμη αριστούργημά του δίνουμε συνέχεια στη γνωριμία μας με τον μεγάλο θεατρικό συγγραφέα Νικολάι Γκόγκολ. Πέραν των άλλων πιστεύουμε ότι με αυτήν την ανάρτηση ικανοποιούμε την επιθυμία - δηλωμένη και μη- πολλών φίλων του blog.

H πρώτη παράσταση στο θέατρο γίνεται χάρη στην παρέμβαση του ίδιου του Τσάρου, και υποσκελίζει ακόμα και το αριστούργημα του Πούσκιν "Μπόρις Γκοντούνοφ". Το έργο ιδιαίτερα ριζοσπαστικό, τόσο θεματολογικά όσο και υφολογικά, έκανε πάταγο. «…Πώς αφεθήκαμε να την πάθουμε έτσι; Και εγώ, και εγώ πώς μπόρεσα ο γερο-ηλίθιος; Ο βλακέντιος έχασα κάθε λογική!... Τριάντα χρόνια πού είμαι στην υπηρεσία του Κράτους, ούτε ένας έμπορος, ούτε ένας επιχειρηματίας δεν μου την έσκασε. Εξαπάτησα τους πιο πασίγνωστους κανάγιες, τους πιο έξυπνους λωποδύτες, απ’ αυτούς που είναι έτοιμοι να κλέψουν το σύμπαν ολόκληρο, τους πετάλωσα. Την έσκασα σε τρεις εφόρους στρατηγούς! Άλλα κι οι έφοροι στρατηγοί...»

Το κοινό χωρίζεται στα δυο. Όσοι μέσα σ’ αυτό βλέπουν τον εαυτό τους γίνονται έξαλλοι και ζητούν την απαγόρευση του και την άμεση τιμωρία του Γκόγκολ. Να εξοριστεί πάραυτα στη Σιβηρία! Όσοι διαθέτουν πνεύμα ριζοσπαστικό, το βλέπουν από τη σωστή σκοπιά του, ως μια αυστηρή, βίαιη, καταλυτική, και συνάμα χιουμοριστική και λυτρωτική κριτική της υπάρχουσας ρωσικής πραγματικότητας, και όχι μόνον. Γιατί και σήμερα ακόμα, ο Επιθεωρητής, είναι ένα έργο επίκαιρο, πρωτότυπο και νεανικό, μια και οι γραφειοκρατίες υπάρχουν, είναι εδώ, καταδυναστεύουν και δυσκολεύουν τη ζωή μας, σωρεύοντας δεινά και προβλήματα στον βίο όλων μας. Πολύ λίγα πράγματα θα άλλαζε κανείς μεταφέροντας το έργο αυτό στις μέρες μας και είναι βέβαιο ότι όσοι το διαβάσουν ή το δουν, θα βρούνε μέσα του κάποιον διπλανό τους ή και – αν έχουν το κουράγιο – τον ίδιο τους τον εαυτό. Απόδειξη το γεγονός ότι το έργο παίζεται αλλά και εκδίδεται συνέχεια σε όλες τις χώρες του κόσμου και την πατρίδα μας, γνωρίζοντας κάθε φορά μεγάλη επιτυχία. Υπόθεση: Σε μια επαρχιακή πόλη της Ρωσίας αναμένεται η επίσκεψη ενός κυβερνητικού επιθεωρητή, που ταξιδεύει ινκόγκνιτο. Στην πόλη καταφεύγει και ένας αδέκαρος απατεώνας, ο οποίος ταυτίζεται από σύμπτωση με το πρόσωπο του επιθεωρητή. Τη μοιραία αυτή παρεξήγηση ακολουθεί ένας καταιγισμός από ξεκαρδιστικά επεισόδια, με τα οποία ο Γκόγκολ, με το καυστικό του χιούμορ, ξεσκεπάζει την ανοησία, τη δουλοπρέπεια, τη ματαιοδοξία, τη δολιοφθορά, την αισχροκέρδεια και την υποκρισία της κρατικής μηχανής αλλά και τη σήψη μιας ολόκληρης κοινωνίας.

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΚΑΣ

ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΡΑΝΙΑ ΒΙΣΒΑΡΔΗ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ

Παίζουν οι ηθοποιοί: ΤΑΚΗΣ ΜΟΥΖΕΝΙΔΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΣΧΙΔΗΣ, ΗΡΑΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΣ, ΕΙΡΗΝΗ ΚΟΥΜΑΡΙΑΝΟΥ, ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΤΣΑΔΡΑΜΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΥΝΗΓΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΑΤΟΣ, ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΑΧΗΣ, ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΤΖΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΡΑΓΚΑΚΗΣ, ΙΛΙΑ ΛΥΒΙΚΟΥ, ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΡΟΖΑΝ, ΑΝΝΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ ΤΥΜΒΙΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΛΗΔΑ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗ, ΝΙΚΟΣ ΚΑΠΙΟΣ, ΚΛΗΜΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΤΟΥΝΑΚΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΕΡΤΗΣ, ΣΠΥΡΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ.

Ηχογράφηση 1 Οκτωβρίου 1976



Η φωτογραφία που ακολουθεί είναι από την παράσταση του έργου με τους:

Νίτσα Τσαγανέα (Προσκεκλημένη), Διονυσία Ρώη (Η γυναίκα του Λούκιτς), Θάλεια Καλλιγά (Προσκεκλημένη), Άγγελος Λάμπρου (Καρόπκιν), Γεώργιος Δήμος (Ραστακόφσκι), Τζένη Περίδου (Προσκεκλημένη), Χριστόφορος Νέζερ (Έπαρχος), Άννα Χριστοφορίδου (Η γυναίκα του Καρόπκιν), Περικλής Χριστοφορίδης (Ντομπτσίνσκιι), Ιωακείμ Ραυτόπουλος (Μπομπτσίνσκιι), Αλίκη Ζωγράφου (Μαρία Αντώνοβνα), Γεώργιος Ρώης (Μίσκα), Αλέκος Μπούμπης (Υπαστυνόμος). Απο το Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου

Στο έργο του Γκόγκολ βασίστηκε και η ταινία «The Inspector General» που την 31 December 1949 προβλήθηκε στους κινηματογράφους στις ΗΠΑ με πρωταγωνιστή τον Danny Kaye


Καλή σας ακρόαση!

ΠΕΘΑΜΕΝΕΣ ΨΥΧΕΣ του Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ

Ο Νικολάι Γκόγκολ (ρωσ. Николай Васильевич Гоголь, 1809-1852) ήταν Ρώσος ποιητής, συγγραφέας και μυθιστοριογράφος. Έγραψε πολλά διηγήματα, όπως «Τάρας Μπούλμπα», «Το πορτρέτο» κ.ά. Μυθιστορήματα: «Νεκραί ψυχαί», «Το ημερολόγιον ενός τρελού» κ.ά. Θεωρείται εφάμιλλος γιγάντων όπως οι: Λέων Τολστόι (Leo Tolstoy), Ιβάν Τουργκένιεφ (Ivan Turgenev), Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Fyodor Dostoyevsky) κι ο ποιητής Αλεξάντρ Πούσκιν (Aleksandr Pushkin). Μεταξύ 1826-48 έζησε κυρίως στη Ρώμη, κι εργάστηκε σ' ένα μυθιστόρημα που θεωρείται η μέγιστη δημιουργική προσπάθειά του κι ένα από τα λεπτότερα μυθιστορήματα στη παγκόσμια λογοτεχνία: "Οι Νεκρές Ψυχές" (1842) Πολλά από τα πνευματώδη ρητά που γράφονται στις σελίδες του έχουν γίνει ρωσικά αποφθέγματα. Όμως αυτό το δημοσιευμένο κομμάτι ήταν το πρώτο μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης εργασίας που την άρχισε με συνέπεια, μα σε μια κρίση υποχονδριακής μελαγχολίας και κατάθλιψης, έκαψε το χειρόγραφο. Έτσι το έργο θεωρείται ημιτελές.

Περιγραφή : Στο έργο αυτό ο Γκόγκολ σατιρίζει ανελέητα τους τσιφλικάδες και τους δημόσιους λειτουργούς του τσαρικού καθεστώτος της εποχής του. Με πρόσχημα μια σατανική ιδέα του κεντρικού ήρωα Τσίτσικοφ, -την αγορά νεκρών ψυχών- ο συγγραφέας βρίσκει πολλές ευκαιρίες να ξεσκεπάσει το βούρκο της δουλοπαροικίας, για να αναδυθεί από εκεί η δύναμη και το δημιουργικό πνεύμα του Ρώσου μουζίκου. Το έργο διασκευασμένο παίχτηκε από τον Στανισλάβσκι, αλλά και από πολλούς νεότερους. Άλλη μια πολύ γνωστή διασκευή για το θέατρο από διήγημά του είναι και το Ημερολόγιο ενός τρελού.

Το έργο Πεθαμένες ψυχές μεταδόθηκε για πρώτη φορά από το ραδιόφωνο στις 10 Μαρτίου 1967. Μετάφραση – Δημήτρης Ροδήμος Μουσική επιμέλεια – Ιφιγένεια Ευθυμιάτου Σπύρου Σκηνοθεσία – Δημήτρης Νικολαϊδης Διάρκεια 113΄ Επιμέλεια Αιμιλία Κτενά

Παίζουν οι ηθοποιοί: Ρηγόπουλος Κώστας, Νικολαϊδης Δημήτρης, Ανδρονίδης Βάσος, Μιχαλακόπουλος Γιώργος, Αργύρης Γιάννης, Ιωαννίδου Θεανώ, Λαμπροπούλου Καίτη, Ζερβός Παντελής, Καλογιάννης Μιχάλης, Μαραγκάκης Μιχάλης, Σαμπάχ Σούλη, Λεωκράτης Πέτρος, Καρακατσάνης Θύμιος, Τριανταφύλλου Καίτη, Βεντουράτος Ανδρέας, Δενδρινός Νίκος, Ροδήμος Δημήτρης, Νέζος Γιώργος, Δοξαράς Χρήστος, Λιονάκης Στέλιος, Μωραϊτοπούλου Μπέμπυ, Μαυρομμάτη Ελένη, Βολανάκη Ντόρα, Μπελίτση Τασία, Δημόπουλος Κίμων, Γεωργίου Γιώργος

Πεθαμένες ψυχές