ΜΠΟΡΙΣ ΓΚΟΥΝΤΟΥΝΟΦ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΠΟΥΣΚΙΝ

  Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
Boris Godunov -Aleksandr Sergeevich Pushkin (1825)

Σκηνοθεσία: Άννα Ντεβάρη
Μετάφραση και ραδιοφωνική προσαρμογή: Βιβέτ Κακλαμάνη
Μουσική επιμέλεια: Σάκης Τσιλίκης
Επιμέλεια ήχων: Δόμνα Ακατογλίδου
Ρύθμιση ήχου: Νίκος Χανιώτης
Παραγωγή: Δημήτρης Φραγκουδάκης
Οργάνωση παραγωγής: Βίκυ Μουνδρέα

Παίζουν με τη σειρά που ακούγονται οι ηθοποιοί: Δημήτρης Ζακυνθινός, Ηλίας Λογοθέτης, Γιώργος Οικονόμου,  Μάνος Κατράκης (Μπορίς Γκοντουνόφ), Τώνης Ιακωβάκης, Πέτρος Φυσούν, Γιώργος Νέζος, Γιώργος Μετσόλης, Πάνος Νικολαϊδης, Άννα Μαρκάκη, Θεόδωρος Δημήτριεφ, Μαρίνα Ταβουλάρη, Σωτήρης Τσόγκας, Δημήτρης Αρώνης, Μάνος Τσιλιμίδης, Τιτίκα Βλαχοπούλου, Νίκος Δενδρινός.

Πριν από τον Πούσκιν δεν είχε γραφτεί ούτε μια αυθεντική ρωσική τραγωδία. Σ' ένα γράμμα στο φίλο του Βιαζέμφσκι το 1823, ο Πούσκιν διαπιστώνει απογοητευμένος: «Δεν έχουμε θέατρο». Θέλει να γράψει ένα θεατρικό έργο, του λείπει όμως το θέμα. Γρήγορα όμως το βρίσκει στην Ιστορία της Ρωσίας του Καραμζίν που εκδίδεται σε δώδεκα τόμους την άνοιξη του 1824. Για έναν ολόκληρο χρόνο μελετά την ιστορία του Καραμζίν και τα παλιά αυθεντικά χρονικά. Σ' αυτά περιγράφεται ο σφετερισμός του θρόνου της Ρωσίας από τον Μπορίς Γκοντουνόφ που δολοφονεί τον διάδοχο του θρόνου Δημήτριο (1598-1601) για να πάρει τη θέση του. Ο Πούσκιν δανείστηκε από την ιστορία του Καραμζίν όχι μόνο τις χρονολογίες αλλά και όλα τα πρόσωπα που πήραν μέρος σ' αυτές τις δολοπλοκίες της εποχής, την εποχή των ταραχών όπως ονομάστηκε.

Η τραγωδία του Πούσκιν εκδόθηκε το 1831 αλλά απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του από τις τσαρικές αρχές μέχρι το 1866. Στο θέατρο ανεβάστηκε για πρώτη φορά το 1870 ενώ ο Μουσόρσκι γράφει τη μουσική του έργου στην Όπερα. Από τότε μέχρι σήμερα το έργο συνεχίζει να ανεβαίνει στα θέατρα και στις λυρικές σκηνές όλης της Ευρώπης.

Ο «Μπορίς Γκοντουνόφ» αποτελεί μια πραγματική πινακοθήκη χαρακτήρων της αυλής, του λαού και του κλήρου. Στην Ελλάδα η παράσταση ανεβάστηκε δύο φορές.

Yπόθεση: Ο ΜπορίςΓκοντουνόφ κυβέρνησε από το 1598 μέχρι το 1605. Το 1591 ο Γκοντουνώφ δολοφόνησε τον Ντμίτρι, τον γιο του Ιβάν του Τρομερού και διάδοχο στον Ρωσικό θρόνο. Ο ανίσχυρος αδελφός του Ντμίτρι, Φιόντορ έγινε Τσάρος και ο Γκοντουνώφ ορίσθηκε αντιβασιλέας. Κυνηγημένος από τις τύψεις ο Μπόρις έχει κλειστεί σε μοναστήρι. Όταν όμως ο Φιόντορ πεθαίνει, ξεσπά αναρχία και ο λαός πεινάει. Τότε οι φτωχοί πολίτες θα ζητήσουν από τον Γκοντουνώφ να γίνει Τσάρος, κάτι που δέχεται απρόθυμα γονατίζοντας μπροστά στον Θεό και προσπαθώντας να κάνει το καλύτερο για τον λαό του.

Έξι χρόνια αργότερα ο νεαρός μοναχός Γκρέγκορυ Οτρέπιεφ θα ακούσει από τον μοναχό Πίμεν να κατηγορεί τον Γκοντούνοφ για την δολοφονία του Τσάρεβιτς που έγινε στο Ούλιχ, όταν ζούσε εκεί. Τότε θα αποφασίσει να εγκαταλείψει το μοναστήρι και να πάρει εκδίκηση στο όνομα του. Θα ταξιδέψει με δύο μοναχούς, τον Βαρλαάμ και τον Μισαήλ. Όταν όμως τον αναζητήσει η τσαρική αστυνομία, θα καταφύγει στην Πολωνία και να παραστήσει τον Ντμίτρι σφετεριζόμενος τον θρόνο. Εκεί θα τον ερωτευτεί η πριγκίπισσα Μαρίνα Μνίσεκ και δεν θα διστάσει να συμμαχήσει μαζί του για να αποκτήσει εξουσία. Ο Ιησουίτης Ραγκόνι την διατάζει να κάνει τέτοιο γάμο μόνο αν ο Γκρέγκορυ της υποσχεθεί ότι θα επιβάλει την Ρωμαιοκαθολική πίστη στην Ρωσία. Εν τω μεταξύ ο Μπορίς Γκοντουνόφ είναι στεναχωρημένος που δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να βελτιώσει την κατάσταση του λαού του. Σε μια πλατεία έξω από τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βασιλείου οι φτωχοί συγκεντρώνονται για ελεημοσύνη. Βγαίνοντας από την Εκκλησία ο Γκοντούνωφ θα ζητήσει από έναν «δια Χριστόν σαλό» να προσευχηθεί για αυτόν, αλλά εκείνος θα αρνηθεί κατηγορώντας τον για φόνο.

Όμως οι αναμνήσεις του εγκλήματος και οι φήμες για έναν «αναστημένο» Ντμίτρι, που καλλιεργεί πρώτα ο σύμβουλος του Σούιτσι, και αργότερα ο αφιχθείς Πίμεν θα οδηγήσουν τον Γκουντόνοφ στην τρέλα. Πιστεύοντας ότι έρχεται το τέλος του χρίζει τον γιο του για διάδοχο. Στην Ρωσία ξεσπούν έκτροπα και ο Βαρλαάμ και ο Μισαήλ που έχουν φτάσει στην Άγια Πετρούπολη θα παροτρύνουν το πλήθος να επαναστατήσει ενάντια στον σατανικό Μπόρις και ο λαός εκείνος προκαλεί έκτροπα. Ο λαός υποδέχεται τον σφετεριστή πιστεύοντας ότι είναι ο Ντμίτρι που θα τους σώσει. Ο Γκρέγκορυ θα ανακηρυχτεί καινούργιος Τσάρος που θα υποσχεθεί ότι θα τους φέρει καλοτυχία. Μόνο ο σαλός θα μείνει πίσω θρηνώντας το πικρό πεπρωμένο της Ρωσίας.