ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ ΤΟΛΣΤΟΙ

Ανάσταση (Λέων Τολστόι)

Η "Ανάσταση" (Воскресение, Voskreseniye) είναι το τελευταίο μυθιστόρημα που έγραψε ο Ρώσος συγγραφέας Λέων Τολστόι το 1899, το οποίο και εκδόθηκε το ίδιο έτος στο περιοδικό Niva (Αγρός). Στο μυθιστόρημα αυτό εκδηλώνεται πλήρως η μεγαλοφυΐα του συγγραφέα καθώς και οι μεγαλύτερες εκτροπές του πνεύματός του. Ονόμασε το έργο του αυτό Ανάσταση προκειμένου ν΄ αναδείξει την από τάφου έγερση των κατωτέρων ενστίκτων του ανθρώπου καθώς και του εγωισμού και της ηδυπάθειας στη νέα ζωή της αγάπης και του αλτρουισμού.

Κύριος ήρωας του μυθιστορήματος είναι ο Πρίγκιπας Νεκλούντωφ (ή Νεκλούδωφ), τυπικός εκπρόσωπος της ρωσικής αριστοκρατίας του 19ου αιώνα με όλα τα προτερήματα και ελαττώματα της κοινωνικής του τάξης. Η ιστορία των σχέσεών του με την υπηρέτριά του Αικατερίνη Μασλόβα, στη ουσία ίσως ένα ελάχιστο επεισόδιο στην ιστορία οποιουδήποτε ανθρώπου, αρχίζει τυχαία να παίζει σημαντικότατο ρόλο στη ζωή του Νεκλούντωφ. Όταν εκείνος αρραβωνιάστηκε κόρη που ανήκε σε ανώτατη κοινωνική τάξη συνέπεσε τότε το γεγονός να προσκληθεί ως ορκωτός δικαστής σε δίκη της Αικατερίνης Μασλόβα, η οποία στο μεταξύ είχε καταλήξει πόρνη και κατηγορούνταν για συνέργεια σε δολοφονία εμπόρου σε οίκο ανοχής. Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η "ανάσταση" του Νεκλούντωφ ο οποίος αισθάνεται και ο ίδιος ηθικός συναυτουργός για την ηθική έκπτωση που βρισκόταν η Αικατερίνη. Τελικά η Μασλόβα καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία και ο Νεκλούντωφ αρνούμενος να συζευχθεί τη μνηστή του, ξεκινάει για τη Σιβηρία προκειμένου να βοηθήσει όπως μπορεί την κατάδικο, θύμα του εγωισμού του.

Συγχρόνως ο Τολστόι περιγράφει τα ήθη και τα έθιμα της ανώτερης ρωσικής τάξης της Πετρούπολης και εκδηλώνει την αιώνια γνώμη του ρωσικού λαού περί ανυπαρξίας στον κόσμο ανθρώπινης δικαιοσύνης. Ακριβώς την ίδια ιδέα που χαράσσει και ο Ντοστογιέβσκι στο έργο του Αδελφοί Καραμαζόφ ή (Καραμάζωφ). Με ιδιαίτερη δε ειρωνεία παρουσιάζει ο Τολστόι τη διεξαγωγή της δίκης ενώπιον του ορκωτού δικαστηρίου φθάνοντας στο σημείο μάλιστα με αρκετές ανακρίβειες να καυτηριάζει τη διεξαγωγή κάποιας χριστιανικής θείας λειτουργίας περί μετουσίωσης, βάσει των ορθολογιστικών ιδεών περί χριστιανισμού και Ευαγγελίου με σαφή αντανάκλαση της αίρεσης του Αρείου. Την περικοπή αυτή που διακωμωδεί το κυριότερο σημείο στη Θεία Λειτουργία είχε αφαιρέσει η ρωσική λογοκρισία κατόπιν επέμβασης της ρωσικής Ιεράς Συνόδου η οποία και μετά τη δημοσίευση του μυθιστορήματος αφόρισε τον συγγραφέα. Το πλήρες κείμενο της Ανάστασης του Τολστόι εκδόθηκε μόνο στο Παρίσι, λαθραία αντίτυπα της οποίας έφθασαν στη Ρωσία.

Ραδιοφωνική μεταφορά:
Μετάφραση και διασκευή: Ιουλία Ιατρίδη
Μουσική επιμέλεια: Σοφία Μιχαλίτση
Ραδιοσκηνοθεσία: Λεωνίδας Τριβιζάς
Πρώτη μετάδοση: 8/12/65 (1ο μέρος ) και 12/12/65 (2ο μέρος)
Παίζουν οι ηθοποιοί: Κώστας Καζάκος, Γιώργος Τζώρτζης, Τάνια Σαββοπούλου, Αλέξης Ουδινότης, Κίτυ Αρσένη, Γιώργος Μοσχίδης, Νάσος Κεδράκας, Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Αλέξης Μίγκας, Μαρία Φωκά, Άννα Τάρη, Ελένη Καρπέτα, Αλίκη Γκούμα, Δημήτρης Ζακυνθινός, Νίκος Διονυσόπουλος, Λουκιανός Ροζάν, Τάσος Υφάντης, Γιάννης Βόγλης, Γιώργος Τζαβέλας, Κώστας Μασούρας, Τότης Ντανιέλος, Μεγακλής Βιντιάδης, Σπύρος Καλογήρου, Μαρία Μαρμαρινού, Γιάννης Κώστογλου Λήδα Πρωτοψάλτη, Θεόδωρος Ντόβας, Γιώργος Κυριακίδης, Γιώργος Μετσόλης.
Επιμέλεια Λήδα Δημητρίου

Για το έργο και το κείμενο ευχαριστούμε πολύ τον φίλο του blog Dr. Dracator