ΠΕΡΙ ΟΝΟΥ ΣΚΙΑΣ

Λέμε ότι κάποιοι μαλώνουν «περί όνου σκιάς» (για την σκιά του γαϊδάρου), όταν φιλονικούν για κάτι ασήμαντο

Το «Περί όνου σκιάς» είναι εμπνευσμένο από το ποιητικό έργο του Βήλαντ «Οι Αβδηρίτες» που γράφτηκε τον 18^ο αιώνα. Το θεατρικό του Ντύρρενματ προορίζονταν ειδικά για το ραδιόφωνο και συνδυάζει στοιχεία παρμένα από δυο συγγραφείς τους οποίους χωρίζουν πολλοί αιώνες-τον Αριστοφάνη και τον Μπρέχτ. Πρόκειται για μια σάτιρα που στοχεύει στην αποκάλυψη των μηχανισμών της καπιταλιστικής κοινωνίας. Ο Ντύρρενματ επιτίθεται ενάντια σε όλους τους θεσμούς της δικαιοσύνης,της θρησκείας, των πολιτικών κομμάτων,του συνδικαλισμού,της γραφειοκρατίας και στηλιτεύει το σύστημα που αναπαράγει συνεχώς φαυλότητα και απάτη, υποκρισία και συναλλαγή. 

Στο έργο του Ντύρρενματ γελοιοποιούνται οι βασικότεροι θεσμοί της αστικής δημοκρατίας.

Υπόθεση
Το έργο τοποθετείται στην εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου στα Άβδηρα της Θράκης, αλλά βρίθει αναχρονισμών και σχολίων που αφορούν στη σύγχρονη ζωή.

Όλα ξεκινάνε από τη μίσθωση του γαϊδάρου του αγωγιάτη Άνθρακα από τον οδοντογιατρό Στρουθίωνα που επιθυμεί να μεταβεί στα Γεράνια για μία ιατρική επίσκεψη. Στο ταξίδι, όμως, προκύπτει μία διαφωνία, όταν ο Στρουθίων κάθεται κάτω από τη σκιά του γαϊδάρου και ο Άνθρακας εξανίσταται λέγοντας ότι η σκιά δεν περιλαμβάνεται στην πληρωμή του.

Η διαμάχη τους μεταφέρεται στο δικαστήριο και ο γάιδαρος κρατείται έγκλειστος μέχρι την έκδοση της δικαστικής απόφασης. Όλοι οι θεσμοί γελοιοποιούνται και ισοπεδώνονται: ο Άνθρακας που μεθούσε και χτυπούσε συνεχώς τη γυναίκα του τώρα γίνεται υπόδειγμα καλής διαγωγής και αυτοανακηρύσσεται «λαός», ένας αρχιερέας δέχεται επισκέψεις από χορεύτριες ελαφρών ηθών, η μοιχεία είναι αυτονόητη, οι δικηγόροι και οι δικαστές χρηματίζονται και εξαγοράζονται, ο λαός χωρίζεται σε δύο παρατάξεις-κόμματα, των Γαϊδάρων και των Ίσκιων, και η τελική δίκη μετατρέπεται σε έναν ανελέητο ξυλοδαρμό.
Η πόλη σταδιακά μαστίζεται από εμφύλια διαμάχη, ενώ ιδρύονται εταιρείες όπλων και διάφορα σωματεία προλετάριων και κατόχων του πλούτου. Στο τέλος, ένας μεθυσμένιος καπετάνιος, ο Τίφυς, δωροδοκείται από εκπροσώπους των δύο παρατάξεων και βάζει φωτιά σε ολόκληρη την πόλη. Το έργο τελειώνει με ένα μονόλογο του γαϊδάρου ενώ ψυχορραγεί από τα χτυπήματα του μαινόμενου πλήθους, όπου ο ίδιος, ως αποδιοπομπαίος τράγος, αναρωτιέται «Σ' αυτή την ιστορία ο γάιδαρος ήμουνα εγώ;»

Για το ραδιόφωνο:Το έργο ηχογραφήθηκε το 1970 σε σκηνοθεσία ΛάμπρουΚωστόπουλου.

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Γ.Βαφιάς, Ν.Κεδράκας, Β.Κανάκης, Ε.Χαλκούση, Σ.Ολύμπιος, Δ.Καλλιβωκάς, Λ.Ποδηματά, Ε.Πρωτοπαππάς, Γ.Αργύρης, Ο.Τουρνάκη, Λ.Ροζάν, Π.Παπαδάκη, Α.Γιαννούλης, Θ.Δημήτριεφ, Γ.Μαυρογένης, Κ.Κοσμόπουλος, Μ.Μαραγκάκης, Δ.Δαμαλάς, Θ.Δαδινόπουλος, Κ.Κοκκάκης, Τ.Βουλαλάς.

Ο Ελβετός μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, Φρήντριχ Ντύρρενματ (Friedrich Dürrenmatt, Βέρνη 1921 – Νεσατέλ 1990) σπούδασε φιλοσοφία, γερμανική φιλολογία και ιστορία τέχνης στη Βέρνη και στη Ζυρίχη. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο με το έργο «Είναι γραμμένο» (Es stehtgeschrieben, 1947), σημείωσε όμως μεγάλη επιτυχία δύο χρόνια αργότερα με τον «Ρωμύλο τον μέγα» (Romulus der Grosse, 1949), όπου ερμηνεύεται με μοντέρνο θεατρικό ύφος η κατάρρευση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Σύντομα ο Ντύρρενματ κέρδισε και τη διεθνή αναγνώριση με το έργο «Ο γάμος του κυρίου Μισισιπή» (Die Ehe DesHerrn Mississippi, 1952), αλλά το σημαντικότερο δημιούργημά του θεωρείται «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας» (Der Besuch der alten Dame, 1955)· πρόκειται για την ιστορία μιας ηλικιωμένης γυναίκας, η οποία, προκειμένου να εκδικηθεί τον άνθρωπο που την είχε αποπλανήσει στη νεότητά της, παρωθεί ένα ολόκληρο χωριό στο λιντσάρισμά του, με την υπόσχεση ενός μεγάλου χρηματικού ποσού. Παρόμοια θεματολογία, δηλαδή μια σκωπτική ματιά στην επίδραση που ασκεί το χρήμα και η εξουσία, έχουν τα έργα του «Φραγκίσκος Ε’» (Frank V) και «Οι φυσικοί» (DieΡhysiker). Ενδιαφέρον από ελληνικής πλευράς είναι και το πεζογράφημά του με τίτλο «Έλληνας ζητεί Ελληνίδα» (Grieche sucht Griechin, 1955). Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται αστυνομικά μυθιστορήματα, καθώς και αξιόλογα έργα για το ραδιόφωνο.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του Ντύρρενματ ως δραματουργού είναι η πλούσια φαντασία, το σκωπτικό ύφος και μια παραδοξολογική και συγχρόνως γελοιογραφική παρουσίαση της σύγχρονής του κοινωνίας. Στα δημιουργήματά του η ιδεολογική σύγκρουση φθάνει σε ακραίες παράδοξες συνέπειες, ενώ συχνά στηρίζεται σε πρόσωπα εξωπραγματικά. Οι θεωρίες του για το θέατρο βρίσκονται συγκεντρωμένες στο δοκίμιό του, με τον τίτλο «Προβλήματα θεάτρου» (Theaterprobleme, 1955). Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, τιμήθηκε με αρκετές βραβεύσεις, μεταξύ των οποίων το βραβείο Σίλερ (1959) και το βραβείο Μπύχνερ (1986).