ΠΡΙΝ ΤΟ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ του Γκέρχατ Χάουπτμαν

Κριτική για την παράσταση του 1936

Τρία χρόνια μετά το θάνατο της γυναίκας του, ο εβδομηντάχρονος επιχειρηματίας Ματίας Κλάουζεν ανοίγει το σπίτι του για να γιορτάσει τα γενέθλιά του. Νιώθει το τέλος του να πλησιάζει και ξέρει πως όλη η οικογένειά του αυτό προσδοκά για να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο της περιουσίας του. Η μοίρα, όμως , έχει άλλα σχέδια γι' αυτόν, αφού του φέρνει μια όμορφη και νέα κοπέλα. Ο έρωτάς του  για την Ίνγκεν είναι αμοιβαίος και του προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία για τη ζωή. Γιοι, κόρες, νύφες και γαμπροί, όλοι εκτός από το στερνοπούλι του, τον Έγκμοντ, εναντιώνονται στην αλλόκοτη αυτή σχέση. Ο Ματίας αδιαφορεί και δεν υποχωρεί. Εγκαθιστά την Ίνγκεν στο σπίτι του και προσπαθεί να την επιβάλει.Τα παιδιά του περνάνε οριστικά στην απέναντι όχθη, θέτοντάς τον υπό κηδεμονία.Ο Ματίας συγκλονίζεται. Η καρδιά του αψηφά τη λογική και μονάχα αυτός θα πληρώσει ακριβά το τίμημα λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα. ( Το σημείωμα είναι από το DVD της Ρ/Τ)

Στην παράσταση του 1936 έπαιζε και η μεγάλη ηθοποιός ΕλένηΠαπαδάκη.

Ο Γκέρχαρτ Γιόχαν Ρόμπερτ Χάουπτμαν (Gerhart Johann Robert Hauptmann)   γεννήθηκε το 1862 στο Όμπερσάλτσμπρουν, μικρή πόλη στη Σιλεσία, σήμερα μέρος της Πολωνίαςγνωστό ως Szczawno-Zdrój.

Γκέρχατ Χάουπτμαν

Ήταν γιος  Πρώσου ιδιοκτήτη ξενοδοχείου. Από το χωριάτικο σχολείο της περιοχής του πέρασε στο Realschule στο Μπρεσλάου, και έπειτα εστάλη να μάθει γεωργία στην φάρμα του θείου του στο Γιάουερ (πολωνικό Jawor). Επέστρεψε ωστόσο σύντομα στο Μπρεσλάου καθώς δεν είχε καμία κλίση στην αγροτική ζωή και μπήκε σε μια σχολή τέχνης, με στόχο να γίνει γλύπτης. Εδώ γνωρίστηκε με τον διά βίου φίλο του Γιόζεφ Μπλοκ. Έπειτα σπούδασε στην Ιένα, και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των ετών 1883 και 1884 στην Ιταλία. Τον Μάιο του 1885 ο Χάουπτμαν παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο, αφιερώνοντας τον χρόνο του πλέον στη λογοτεχνική δουλειά. Σύντομα κέρδισε μεγάλη φήμη ως ένας από τους επιφανέστερους εκπροσώπους της σύγχρονης δραματουργίας.

Το 1891 αποσύρθηκε στο Σράιμπερχάου στη Σιλεσία. Το πρώτο του θεατρικό έργο, Vor Sonnenaufgang (1889), εγκαινίασε το νατουραλιστικό κίνημα στη μοντέρνα Γερμανική λογοτεχνία. Ακολουθήθηκε από το Das Friedensfest (1890), το Einsame Menschen (1891) και το Die Weber (1892), δυναμικό έργο που απεικονίζει την εξέγερση των Σιλεσιανών υφαντουργών το 1844.

Απ'τα επακόλουθα έργα του Χάουπτμαν οφείλει να γίνει αναφορά στις κωμωδίες Kollege Crampton (1892), Der Biberpelz (1893) και Der rote Hahn (1901), ένα "ονειρικό ποίημα", Hannele (1893), και το ιστορικό έργο Florian Geyer (1895). Έγραψε επίσης δύο τραγωδίες για τη Σιλεσιανή αγροτική ζωή, τις Fuhrmann Henschel (1898) και Rose Bernd (1903), και τα δραματικά παραμύθια Die versunkene Glocke (1897) και Und Pippa tanzt (1905). Το ζενίθ ήρθε το 1911 όταν έγραψε το Die Ratten, για το οποίο έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1912 "κυρίως σε αναγνώριση της καρποφόρας, ποικίλης και εξέχουσας παραγωγής του στο βασίλειο της δραματικής τέχνης."

Κατά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο ο Χάουπτμαν υπήρξε Ειρηνιστής. Σ'αυτή την περίοδο της καριέρας του έγραψε διάφορα πεσιμιστικά και ιστορικά-αλληγορικά έργα, όπως τα Der Bogen des Odysseus (1914), Der weisse Heiland (1912–17), Winterballade (1917). Μετά τον πόλεμο η ικανότητά του άρχισε φανερά να εξασθενεί.
Ο Χάουπτμαν πέθανε σε ηλικία 83 ετών στο σπίτι του στο Αγγνετεντόρφ το 1946.

Η πρώτη ραδιοφωνική μετάδοση έγινε το 1963 από το Θέατρο της Κυριακής.Τους ρόλους ερμήνευσαν -σε ραδιοσκηνοθεσία του Φώτου Μπαστουνόπουλου - οι ηθοποιοί: Βόκοβιτς, Χειμάρας, Τσαγανέας, Ανδρονίδης, Ζατζηαργύρη, Πάλλης, Ροδίτη, Ζαβιτσιάνου, Μεταξά, Μανιουδάκης, Τσάπελας, Παϊτατζή, Βανδώρος, Ανδρεόπουλος, Δοξαράς

Η μετάφραση, αν και δεν αναφέρεται στο ηχητικό αρχείο, πιστεύουμε βάσιμα ότι είναι του Νίκου Καζαντζάκη. Επισημαίνουμε πως το θεατρικό έργο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ. 

Το έργο έχει κυκλοφορήσει σε DVD με την Ρ/Τ από τη σειρά ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ.

Φωτογραφία από την παράσταση του έργου στο Εθνικό Θέατρο το 1936 με μεγάλο μέρος του θιάσου επί σκηνής