Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

 Εθνικό Θέατρο: Κεντρική Σκηνή - 1962 - 

Νίκος Καζής (Λυκόφρων), Θάνος Κωτσόπουλος (Περίανδρος).

Υπόθεση Ο Κύψελος, ο αλαφροΐσκιωτος γιος του τυράννου της Κορίνθου Περίανδρου, φέρνει τον αδελφό του Λυκόφρονα να δουν το φάντασμα της Μέλισσας, της νεκρής μητέρας τους. 

Ο Λυκόφρων δεν βλέπει τίποτε, αλλά ο Περίανδρος συναντά τη νεκρή, συνομιλεί μαζί της και καταλαμβάνεται από κρίση οργής. 

Ο Κύψελος φεύγει και ο Λυκόφρων ανακοινώνει στον πατέρα τους ότι αναχωρούν για την Επίδαυρο, για ν' αποχαιρετήσουν τον ετοιμοθάνατο παππού τους. 

Ο Περίανδρος προσπαθεί να τον εμποδίσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Στην Επίδαυρο, ο Προκλής πατέρας της Μέλισσας, αποκαλύπτει στον Λυκόφρονα ότι ο Περίανδρος δολοφόνησε τη μητέρα του και του δίνει το χρυσό μαχαίρι του φόνου. Επιστρέφοντας στην Κόρινθο, ο Λυκόφρων συγκρούεται με τον πατέρα του και του δίνει τελετουργικά το μαχαίρι. 

Ο Περίανδρος καταλαβαίνει ποιος αποκάλυψε το μυστικό και διατάζει να κάψουν τον Προκλή ζωντανό μέσα στο παλάτι του.

Στη συνέχεια, καλεί τους άρχοντες και το λαό, αναγγέλλει τη διεξαγωγή αγώνων για την αποδοχή της διονυσιακής λατρείας και ονομάζει το Λυκόφρονα συνβασιλέα· ο νέος όμως πετά το στέμμα καταγής, βγάζει τα βασιλικά του ρούχα και προκαλεί τον πατέρα του να τον σκοτώσει. Ο τύραννος τον διώχνει απαγορεύοντας στους υπηκόους του ακόμη και να του μιλήσουν.

Ο Λυκόφρων περιφέρεται στην πόλη ρακένδυτος, διψώντας για εκδίκηση. Τον συναντά ο Κύψελος και του λέει ότι ονειρεύτηκε τη Μέλισσα, που του ανέθεσε να πει στον Περίανδρο ότι κρυώνει. Ο Λυκόφρων τον συμβουλεύει να το κάνει μεταμφιεσμένος σε φάντασμα της νεκρής. Πράγματι, έτσι γίνεται, όμως ο Περίανδρος αντιλαμβάνεται τη μεταμφίεση και σκοτώνει το μικρό γιο του. Μετά από μία ακόμη σύγκρουση με τον Λυκόφρονα, σχεδόν παραφρονεί και αποφασίζει να θυσιάσει τις αρχόντισσες της πόλης στο μνήμα της γυναίκας του.

Ενώ οι αρχόντισσες θρηνούν, εμφανίζεται ο Λυκόφρων. Ο Περίανδρος τον πληροφορεί ότι έχει πάρει δηλητήριο και του ζητά συγχώρεση, αλλά ο νέος είναι ανυποχώρητος και του λέει σκληρά ότι η Μέλισσα τον μισούσε σε όλη της ζωή. Έξαλλος ο Περίανδρος τον σκοτώνει με το χρυσό μαχαίρι· ύστερα ξεψυχά στο παλάτι, που κατά την τελευταία του διαταγή, πυρπολείται από τους φρουρούς.

Πληροφορίες για τη συγγραφή

Γράφεται το 1937 στην Αίγινα, μετά την περιήγηση του Καζαντζάκη στην Πελοπόννησο. Το 1948, στο Παρίσι, τη μεταφράζει στα γαλλικά, ελπίζοντας ότι θα ανέβαινε στο γαλλικό θέατρο. Ο Γάλλος σκηνοθέτης Maurice Jacquemont έδωσε το κείμενο στον Albert Camus, ο οποίος ενθουσιάστηκε και συνέστησε στον Jean Louis Barrault να το ανεβάσει· παρά την επιθυμία του, ο Barrault δεν τα κατάφερε. 

Παίζουν οι ηθοποιοί: Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Άννα Συνοδινού, Λυκούργος Καλλέργης, Ελένη Ζαφειρίου.

Σκηνοθεσία: Νίκος Γκάτσος