ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ του Νίκου Καζαντζάκη

Ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ ο Παλαιολόγος ή Κωνσταντίνος Δραγάσης (9 Φεβρουαρίου 1404 - 29 Μαΐου 1453 (49 ετών) ) ήταν ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 1449 ως το 1453.


ΥΠΟΘΕΣΗ

Παραμονές της Άλωσης, στην Πόλη διαδίδεται η φήμη ότι η επικείμενη καταστροφή είναι η τιμωρία του Θεού για τη συμμαχία με τους Φράγκους. Στο παλάτι, Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος συσκέπτεται με τους άρχοντες και τους Φράγκους. Καθώς ο Λουκάς Νοταράς βγάζει πύρινους λόγους εναντίον των Δυτικών, ο αυτοκράτορας προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες, περιμένοντας βοήθεια από τον άρχοντα Χαρκούτση αλλά και την απάντηση του Ηγούμενου στις προτάσεις συμφιλίωσης. Δυστυχώς, ο άρχοντας Φραντζής φέρνει άσχημα νέα: ο Ηγούμενος αρνείται κατηγορηματικά να συγχωρέσει την υποταγή στους παπικούς. Στο μεταξύ, ο λαός επαναστατεί και λεηλατεί τα σπίτια των αρχόντων, οι οποίοι παρουσιάζονται έξαλλοι στον Κωνσταντίνο και απαιτούν να επιβάλει την τάξη…

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ

ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Δανάη Ευαγγελίου
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γιώργος Θεοδοσιάδης

ΠΑΙΖΟΥΝ: Κάτια Δανδουλάκη, Ανδρέας Φιλιππίδης, Ανδρέας Μπάρκουλης, Νίκος Τζόγιας, Νικήτας Τσακίρογλου, Γιώργος Παρτσαλάκης, Κώστας Κοντογιάννης, Ντίνος Σούπης, Βασίλης Καΐλας, Θάνος Καληώρας, Τάκγς Βουλαλάς, Γιάννης Αργύρης, Μάκης Πανώριος, Βάσος Ανδρονίδης, Γιώργος Μοσχίδης, Γιώργος Μπαγιώτης, Δημήτρης Γιαννόπουλος, Κώστας Κοντογιάννης, Πίτσα Καπιτσινέα, Νίκος Σούνης, Στέλλα Βαγιάννη

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες και 19 λεπτά
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ: 1982 (24 Μαΐου)

Το σημερινό μας έργο γράφτηκε το 1944 στην Αίγινα. Ο συγγραφέας μας έκανε κάποιες διορθώσεις το 1946 και το 1949. Το 1951, βρισκόμενος στην Ιταλία ξαναγράφει την τραγωδία στη μορφή μου είναι σήμερα. Τέλος, το κείμενο αποτέλεσε τη βάση για το λιμπρέτο της όπερας του Μανώλη Καλομοίρη «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» η οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1962.

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος μιλάει στους συμπολεμιστές του

«Το να σου παραδώσω την πόλη, δεν είναι θέμα ούτε δικό μου ούτε άλλου κατοίκου της, καθώς με κοινή απόφαση όλοι αυτοπροαίρετα θα πεθάνουμε και δε θα λογαριάσουμε τη ζωή μας»

Ακούσαμε λοιπόν εμείς μέσα στην πόλη τόσο μεγάλη οχλοβοή, σαν ήχο έντονης θαλασσοταραχής, και σκεφτόμασταν άραγε τι είναι. Μετά από λίγο βεβαιωθήκαμε και επαληθεύτηκε ότι για την επαύριο ο αμιράς ετοίμασε χερσαίο και θαλάσσιο πόλεμο για την πόλη, με όση σφοδρότητα μπορούσε. Κι εμείς βλέποντας το τόσο μεγάλο πλήθος των ασεβών (όπως μου φάνηκε, πραγματικά για κάθε έναν από εμάς αντιστοιχούσαν πεντακόσιοι και περισσότεροι από αυτούς), αναθέσαμε όλες μας τις ελπίδες στην Πρόνοια του Θεού.
Και με προσταγή του βασιλιά, ιερείς, αρχιερείς και μοναχοί, γυναίκες και παιδιά κρατώντας τις άγιες και σεπτές εικόνες καθώς και τα «θεία εκτυπώματα», γύριζαν στα τείχη της πόλης και με δάκρυα φώναζαν το «Κύριε ελέησον» και ικέτευαν τον Θεό να μη μας παραδώσει για τις αμαρτίες μας σε χέρια εχθρών άνομων και αποστατών και των πιο πονηρών σε όλη τη γη, αλλά να μας λυπηθεί.
Και κλαίγοντας, ο ένας στον άλλον έδιναν θάρρος, για να αντισταθούν γενναία στους εχθρούς την ώρα της μάχης. Παρόμοια και ο βασιλιάς, το ίδιο οδυνηρό δειλινό της δευτέρας, αφού συγκέντρωσε όλους τους αξιωματούχους, τους άρχοντες και αρχομένους, δημάρχους και εκατόνταρχους και άλλους εκλεκτούς στρατιώτες, είπε τα εξής:
«Εσείς λοιπόν ευγενέστατοι άρχοντες και εκλαμπρότατοι δήμαρχοι και στρατηγοί και γενναιότατοι συμπολεμιστές και όλος ο πιστός και τίμιος λαός, γνωρίζετε καλά ότι ήρθε η ώρα και ο εχθρός της πίστης μας θέλει, με κάθε μέσο και τέχνασμα, να μας φέρει σε πολύ δυσκολότερη θέση και με όλη του τη δύναμη να μας πολεμήσει σφοδρά με μεγάλη συμπλοκή στην ξηρά και στη θάλασσα, για να μας δηλητηριάσει, αν μπορεί, σαν το φίδι και να μας καταπιεί σαν το λιοντάρι.
Για αυτό σας μιλώ και σας παρακαλώ να σταθείτε με ανδρεία και γενναία ψυχή, όπως κάνατε πάντα ως τώρα, ενάντια στους εχθρούς της πίστης μας. Σας παραδίδω λοιπόν την εκλαμπρότατη και περίφημη αυτή πόλη και πατρίδα μας και βασιλεύουσα των πόλεων.
Γνωρίζετε βέβαια καλά, αδελφοί, ότι για τέσσερα πράγματα οφείλουμε από κοινού να προτιμήσουμε περισσότερο να πεθάνουμε παρά να ζούμε. Πρώτα για την πίστη μας και την ευσέβεια, δεύτερον για την πατρίδα, τρίτον για τον βασιλιά σαν χρισμένο κύριό μας και τέταρτον για τους συγγενείς και φίλους.
Λοιπόν, αδελφοί, αν οφείλουμε να αγωνιζόμαστε ως το θάνατο για ένα μόνο από τα τέσσερα, πολύ περισσότερο για όλα αυτά μαζί, καθώς, όπως ολοφάνερα το βλέπετε, όλα πρόκειται να τα στερηθούμε.
Αν για τα δικά μου πλημμελήματα παραχωρήσει ο Θεός τη νίκη στους ασεβείς, αγωνιζόμαστε για την πίστη μας την αγία, την οποία ο Χριστός με το δικό του αίμα μας χάρισε. Κι αν ακόμα κερδίσει κάποιος όλο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του, ποιο το όφελος; Δεύτερον, με τον ίδιο τρόπο θα χάσουμε την περίφημη πατρίδα και την ελευθερία μας. Τρίτον, χάνουμε και τη βασιλεία, την κάποτε περίλαμπρη και τώρα ταπεινωμένη και ντροπιασμένη και αποδυναμωμένη, και εξουσιάζεται από τύραννο και ασεβή. Τέταρτον, στερούμαστε και τα πολυαγαπημένα μας παιδιά, και τις συζύγους μας και τους συγγενείς.».
Γεώργιος Φραντζής , (J.Ρ. ΜΙGΝΕ, Patrologia Graeca)
Απόδοση στα νέα ελληνικά: Τέζας Γεώργιος


“Σημαίνει ο Θιός, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια,
σημαίνει κι η Αγια Σοφιά, το μέγα μοναστήρι,
με τετρακόσια σήμαντρα κι εξηνταδυό καμπάνες,
κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.
Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης,
κι απ΄την πολλήν την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόνες.
Να μπούνε στο χερουβικό και να ‘βγει ο βασιλέας,
φωνή τους ήρθε εξ ουρανού κι απ’ αρχαγγέλου στόμα:
“Πάψετε το χερουβικό κι ας χαμηλώσουν τα ‘αγια,
παπάδες πάρτε τα γιερά και σεις κεριά σβηστήτε,
γιατί είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει.
Μόν’ στείλτε λόγο στη Φραγκιά, να ‘ρτουνε τρία καράβια
το ‘να να πάρει το σταυρό και τ’ άλλο το βαγγέλιο,
το τρίτο το καλύτερο, την άγια τράπεζά μας,
μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίσουν”.
Η Δέσποινα ταράχτηκε και δάκρυσαν οι εικόνες.
“Σώπασε κυρά Δέσποινα, και μη πολυδακρύζεις,
πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας είναι”.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΔΕΛΦΕΣ ΤΟΥ ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ

Μετά τον Γλάρο και τον Θείο Βάνια, ο Τσέχωφ γράφει το τετράπρακτο δράμα του Τρεις Αδελφές, το 1901.

 Το έργο ξεδιπλώνει έναν πίνακα της καθημερινής ζωής κάποιων ανθρώπων της ρωσικής επαρχίας. Τα στοιχεία που απαρτίζουν το μύθο είναι πολύ απλά, τα πρόσωπα και οι καταστάσεις καθημερινές, σχεδόν συνηθισμένες. Το δράμα αντλεί την ουσία του όχι από εξωτερικά γεγονότα και οριακές συγκρούσεις αλλά από ένα ρεύμα υπόγειο, που του δίνει ζωή και διαποτίζει τα θεμέλια του, αποκαλύ-πτοντας μιαν άλλη πραγματικότητα, πέρα από τα γεγονότα και αναδεικνύει την εσωτερική διάσταση των πραγμάτων.

Οι τρεις αδελφές, η Όλγα, η Μάσα και η Ειρήνα Πραζόρωφ ζουν μαζί με τον Αντρέι τον αδελφό τους σε μια επαρχιακή πόλη. Οι γονείς τους έχουν πεθάνει, και οι τρεις αδελφές νοσταλγούν την εποχή που ζούσαν μαζί με τον στρατιωτικό πατέρα τους στη Μόσχα, σ΄ ένα μεγάλο σπίτι γεμάτο κόσμο και διασκεδάσεις.

Τώρα πια η μοναδική τους διέξοδος είναι να δέχονται στο σπίτι τους αξιωματικούς της τοπικής φρουράς και να προσπαθούν να προσαρμοσθούν σε μια πραγματικότητα κατά πολύ κατώτερη των προσδοκιών τους.

Η Όλγα, η μεγαλύτερη από τις τρεις αδελφές είναι δασκάλα στο παρθεναγωγείο της περιοχής. Η Μάσα είναι παντρεμένη με τον Κουλίγκιν, έναν συμβιβασμένο καθηγητή, αδύναμο να της προσφέρει τις συγκινήσεις που ονειρεύεται, και ανυποψίαστο για τις έντονες ψυχικές της ανησυχίες. Η Ειρήνα, η μικρότερη αδελφή είναι εκείνη που περισσότερο από τις άλλες τολμάει να κάνει όνειρα και να φαντάζεται το μέλλον τους στη Μόσχα, στη μεγάλη πολιτεία που για αυτήν σημαίνει πραγμάτωση κάθε ονείρου και ελπίδας.

Ένας αξιωματικός που έρχεται στην πόλη τους, ο αντισυνταγματάρχης Βερσίνιν, ξυπνάει τα κοιμισμένα συναισθήματα της Μάσας. Στερημένοι και οι δύο από αυτό που νομίζουν ότι ένας ιδανικός σύντροφος θα μπορούσε να τους προσφέρει, βρίσκουν ο ένας στο πρόσωπο του άλλου, την όψη του ανεκπλήρωτου και ανέφικτου έρωτα.

Ανάμεσα στους αξιωματικούς που αποτελούν τον κύκλο των συναναστροφών των Πραζόρωφ, βρίσκεται και ο υπολοχαγός βαρώνος Τούζεμπαχ, ερωτευμένος με την Ειρήνα την οποία επιθυμεί να παντρευτεί. Όμως τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν ευνοϊκά για τους ήρωες που μέσα από την ακύμαντη χωρίς βιαιότητες και εξάρσεις καθημερινότητα τους, αναζητούν την μεταξύ τους επαφή και λύτρωση.

Ο Βερσίνιν θα φύγει από την επαρχιακή πόλη ακολουθώντας το Σύνταγμα του που αλλάζει έδρα και ο Τούζεμπαχ θα σκοτωθεί σε μονομαχία με τον αντεραστή του Σαλιόνιν. Ο Αντρέι, που έχει παντρευτεί την Νατάσα, μια σκληρή και γειωμένη επαρχιώτισσα, θα αποποιηθεί τα όνειρα του να γίνει καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Μόσχας, βαλτώνοντας σε μια αδιάφορη οικογενειακή ζωή.

Οι τρεις αδελφές θα μείνουν μόνες. Οι φίλοι τους αξιωματικοί θα φύγουν μακριά, και αυτές θα απομείνουν να ακούν τη μουσική του Συντάγματος που αποχωρεί, να νοσταλγούν και να αναρωτιούνται για τον βαθύτερο σκοπό της ζωής τους.

(Πηγή: από σημειώσεις για την παράσταση του Κακογιάννη στο Εθνικό).

Μετάφραση: Λυκούργος Καλλέργης

Ρ/σκηνοθεσία:  Κώστας Μπάκας

Παίζουν οι ηθοποιοί: Έφη Ροδίτη, Άννα Βενέτη, Λυκούργος Καλλέργης, Κώστας Καστανάς, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Μιράντα Ζαφειροπούλου, Ειρήνη Κουμαριανού, Δημ. Αστεριάδης, Νικήτας Τσακίρογλου, Γιώργος Μοσχίδης, Δημήτρης Χρυσομάλλης, Κλειώ Σκουλούδη, Θόδωρος Σαρρής, Αλμπέρτο Εσκενάζυ

Η Ηχογράφηση έγινε το 1977 για το "Τρίτο Θέατρο"

Η ηχογράφηση μεταδόθηκε πρώτη φορά τον Ιούνιο του 1989 από την εκπομπή «Μικρή Αυλαία» στο Α΄ Πρόγραμμα της Ε.ΡΑ.

Μετάφραση: Αθηνά Σαραντίδη
Ραδιοσκηνοθεσία: Γρηγόρης Κωνσταντή Μασσαλάς
Μουσική επιμέλεια: Κώστας Μυλωνάς
Ρύθμιση ήχου: Χριστίνα Σκάντζικα
Παραγωγή: Δημήτρης Φραγκουδάκης

Παίζουν οι ηθοποιοί : Εύα Κοταμανίδου, Μάνια Τεχριτζόγλου, Μαρία Βουράκη, Δημήτρης Καταλειφός,Γιάννης Λαμπρόπουλος, Θάλεια Παπάζογλου, Γιώργος Χριστόπουλος, Γιάννης Θωμάς,Δημήτρης Παπαγιάννης, Νίκος Γαλιάτσος, Κώστας Μάνος, Βασίλης Κεχαγιάς, Θόδωρος Κατσαδράμης, Έφη Πολυζωγοπούλου, Αθηνά Δόμπρου, Γιάννης Μοίρας.

Επιμέλεια εκπομπής : Μάρα Καλούδη

 

ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΟΥ ΟΣΤΡΟΦΣΚΙ

                  Dianne Wiest και John Douglas Thompson σε μια σκηνή από το Δάσος 
                      (Φωτογραφία: Joan Marcus)

 

Η Raisa, πλούσια και μεσήλικη χήρα  είναι η ιδιοκτήτρια μιας περιουσίας που περιβάλλεται από ένα δάσος. Σε αντίθεση με την κυρία Arkadina στο Βυσσινόκηπο του Τσέχοφ,  δεν είναι αντίθετη με την πώληση  κομματιών του δάσους της στον Vosmibratov, ένα χυδαίο τοπικό έμπορο ξυλείας, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις υποθέσεις της αγάπης της. Υποκριτικά καλλιεργεί τη φήμη μιας γενναιόδωρης φιλάνθρωπης γυναίκας, έχοντας υπό την προστασία της την Aksyusha, ένα φτωχό κορίτσι είκοσι ετών.
Ο πραγματικός λόγος όμως αυτής της συμπεριφοράς είναι ότι χρησιμοποιεί την Aksyusha προκειμένου να προσελκύσει Bulanov, ένα νεαρό άνδρα, για τον οποίο η Raisa έχει αναπτύξει ένα πάθος. Εν τω μεταξύ η Aksyusha αγαπιέται με τον γιο Vosmibratov, τονΠιότρ, αλλά δεν μπορεί να τον παντρευτεί χωρίς την προίκα των 3.000 ρουβλιών που απαιτεί ο άπληστος πατέρας του. Η Raisa ζει με το φόβο ότι ο ανηψιός της Gennady, στον οποίο οφείλει χρήματα εδώ και 15 χρόνια θα την επισκεφτεί και θα  διεκδικήσει τα δικαιώματά του. Θέλοντας να χειραγωγήσει τους γύρω της, η Raisa έχει αναθέσει στην οικονόμο της Ulita να κατασκοπεύει τους πάντες.
Η κατάσταση περιπλέκεται όταν  έρχεται ο ανιψιός Gennady, ο οποίος είναι στην πραγματικότητα ο τραγικός ηθοποιός Neschastlivtsev, του οποίου το όνομα μεταφράζεται ως «Δυστυχία» ή «άτυχος». Μαζί του ταξιδεύει ο Arkady, ένας κωμικός, του οποίου το όνομα μεταφράζεται σε "Ευτυχία" ή "Lucky". Αυτόν ο Gennady τον παρουσιάζει ως υπηρέτη του και τον εαυτό του ως συνταξιούχο αξιωματικό του στρατού, καθώς αυτή είναι και η μόνη φορεσιά που έχει μαζί του.
Τελικά, το έργο οδηγείται σε ένα καλό τέλος για όλους τους ενδιαφερομένους.

Λαμβάνουν μέρος οι ηθοποιοί: Ολύμπιος, Ζαβιτσιάνου,Μαυρομάτης, Λαμπρινού, Ξενίδης, Μητσάκης, Καλογήρου,Καστανάς, Ευαγγέλου, Αργύρης, Γκιωνάκης, Μαλικένζου 

Ραδιοσκηνοθεσία: Λάμπρος Κωστόπουλος

Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Οστρόφσκι (12.4.1823-14.6.1886). Ο Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Οστρόφσκι είναι ο μεγάλος ρώσος δραματουργός των κεντρικών δεκαετιών του 19ου αιώνα, την περίοδο του ρεαλιστικού ρεύματος στη ρωσική λογοτεχνία, την εποχή που ο Τουργκένιεφ, ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι δημιούργησαν έργα σταθμούς στην παγκόσμια φιλολογία.

Ο Οστρόφσκι γεννήθηκε το 1823 στη Μόσχα, ο πατέρας του ήταν δικηγόρος που συνεργαζόταν με μοσχοβίτες εμπόρους. Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο σπούδασε τρία χρόνια νομική στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και στη συνέχεια εργάστηκε ως το 1851 στο δικαστήριο της Μόσχας. Από την οικογενειακή του ζωή και από τη δουλειά του είχε έρθει σε επαφή με ανθρώπους σαν τον Μπαλσόφ και τον Ρισπολσένσκι, τους χαρακτήρες από τον "Στενό οικογενειακό κύκλο".

Από τα δεκαεπτά του είχε ήδη πάθος με το θέατρο. Η καριέρα του ως δραματουργού άρχισε το 1847. Το 1850 είχε ήδη ολοκληρώσει το εν λόγω έργο, που τον καθιέρωσε ως δραματικό συγγραφέα. Δυστυχώς η σκληρή αλλά αληθινή εικόνα της ηθικής των εμπορικών κύκλων προκάλεσε έντονη κριτική εναντίον του. Το έργο απαγορεύτηκε και επανακυκλοφόρησε το 1859 με αλλαγμένη μορφή, στην οποία ο απατεώνας Λάζαρ Ελιζάριτς συλλαμβάνεται την τελευταία στιγμή και εξορίζεται στη Σιβηρία. Αυτό το έργο ήταν και η αιτία της απόλυσής του από το δικαστήριο το 1851.

Παρ' όλο που τα έργα του γνώρισαν σταθερή επιτυχία, ο Οστρόφσκι είχε ελάχιστο οικονομικό όφελος. Η κούραση και η απογοήτευση υπονόμευσαν την υγεία του και αναμφίβολα ευθύνονται για τον σκυθρωπό τόνο μιας σειράς έργων που ακολούθησαν μετά το 1860. Μόνο προς το τέλος της ζωής του απέκτησε ο Οστρόφσκι την υλική ευμάρεια που του άξιζε. Δεν υπήρχε πλέον θέατρο στη Μόσχα όπου δεν παίζονταν τα έργα του. Από το 1874 ώς τον θάνατό του ήταν πρόεδρος της 'Ενωσης Ρώσων Θεατρικών Συγγραφέων. Το 1885 διορίστηκε καλλιτεχνικός διευθυντής των κυβερνητικών θεάτρων της Μόσχας. Οι εξοντωτικές υποχρεώσεις της θέσης του επιδείνωσαν την κατάσταση της υγείας του και τον επόμενο χρόνο πέθανε. ( πηγή: BIBLIONET)

Το ηχητικό αρχείο προέρχεται από τη συλλογή του Γιάννη Χ. Τον ευχαριστούμε θερμά!

ΟΙ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟΥΧΟΙ ΤΗΣ ΝΑΠΟΛΗΣ του Εντουάρντο Ντε ΦΙΛΙΠΠΟ

Οι Εκατομμυριούχοι της Νάπολης του Εντουάρντο ντε Φιλίππο, σε σκηνοθεσία Στέφανου Ληναίου, Εθνικό Θέατρο (1997-1998)

Η ιστορία αρχίζει τα πρώτα χρόνια του Β Παγκοσμίου Πολέμου (1942) στη Νάπολη και τελειώνει το 1946, παρακολουθώντας μια ναπολιτάνικη οικογένεια και τις ιλαροτραγικές περιπέτειές της για να επιβιώσει στα χρόνια του πολέμου.

DE FILIPPO EDUARDO

Ο νομπελίστας Ντάριο Φο γράφει για τον Εντουάρντο ντε Φίλιππο: "Αγγιζε τα πιο απλά, τα πιο συνηθισμένα συναισθήματα. Δεν έκανε ανατομία των μεγάλων υπαρξιακών προβλημάτων, δεν έκανε ψυχολογία, ούτε υψηλή κοινωνιολογία, όμως οι θεατρικές καταστάσεις που δημιουργούσε ήταν ιδιοφυείς. Μεγάλο θέατρο. Αν ο Εντουάρντο κατόρθωσε να επινοήσει μια τόσο αληθινή και μακρόχρονη θεατρική μηχανή, αυτό οφείλεται κυρίως στην αίσθηση που έχει του τραγικού στοιχείου της καθημερινότητας, που με τη βαθύτερη αλήθεια της ήταν πάντα τόσο στενά δεμένος".

Χρονολογία Ηχογράφησης 30 Νοεμβρίου 1987
Πρώτη εκπομπή: 16 Μαίου 1988
Επαναληπτικές εκπομπές: 19 Μαίου 1988

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ Στέφανος Ληναίος,
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Μαργαρίτα Μυτιληναίου,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ιρένα Ιωαννίδου-Αδαμίδου,

Παίζουν οι ηθοποιοί: Στέφανος Ληναίος, Βίβιαν Βαλσάμη, Γιώργος Γεωγλερής, Βάνα Ζάκα, Θάνος Καληώρας, Μαρία Κανελλοπούλου, Ματίνα Καρρά, Κώστας Μπακάλης, Κατερίνα Μπούρλου, Αργύρης Παυλίδης, Δημήτρης Πετράτος, Πάνος Σκουρολιάκος, Φωτίου Ελλη

ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΚΑΤΣΙΚΟΝΗΣΙ ΤΟΥ ΟΥΓΚΟ ΜΠΕΤΤΙ

Ugo Betti - Delitto all'isola delle capre (Crime on Goat-Island, 1946)

Υπόθεση: Βρισκόμαστε στην Ιταλία, λίγο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας νεαρός, αρρενωπός, όμορφος άντρας, ο Angelo, έρχεται στην πόρτα μιας απομακρυσμένης αγροικίας σε ένα νησί. Το αγρόκτημα ανήκει σε τρεις γυναίκες. Τη Agata χήρα, την Pia αδελφή και την Sylvia κόρη ενός άνδρα που ήταν αιχμάλωτος πολέμου με τον Angelo. Μετά από λίγο ο ορισμός του θύματος και θύτης είναι ασαφής.
Μια ιστορία αγάπης και εκδίκησης. Ψυχολογικό θρίλερ, που ασχολείται με τη σεξουαλική ανάγκη και έλξη.

Ο Ούγκο Μπέτι γεννήθηκε το 1892 και πέθανε το 1953. Υπήρξε ο μέγιστος δραματουργός, που εμφανίστηκε στην Ιταλία μετά τον Πιραντέλο κι ένας από τους μεγάλους της σημερινής Ευρώπης. Δραματογραφικά ο Μπέτι σχηματοποιεί την πραγματικότητα. Βλέπει το ανθρώπινο άτομο σαν οντότητα ξεχωριστή αλλά και ταυτόχρονα σαν μέρος μιας μεγαλύτερης ολότητας. Η φόρμα των έργων του είναι εξωτερικά ρεαλιστική κι όμως από τα πρόσωπα και την πλοκή των έργων του ξεπετιέται η συμβολική έννοια. Στην αρχή οι Ιταλοί δεν τον αναγνώρισαν. Χρειάστηκε να το επιβάλλει το Παρίσι. Αλλά μήπως και τον Πιραντέλο το Παρίσι δεν τον επέβαλε; Ο Γκαμπριέλ Μαρσέλ ο θεατρικό κριτικός και φιλόσοφος του χριστιανικού υπαρξισμού, τον είχε αποκάλεσει αδίστακτα όχι έναν από τους μεγάλους της τότε Ευρώπης αλλά ακριβώς τον μεγαλύτερο.

Εμείς στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε μετά τον θάνατό του και η θεατρική κριτική δεν τον υποδέχτηκε και τόσο θερμά, ίσως γιατί για εμάς τους Έλληνες ο Μπέτι φέρεται αρκετά αυστηρός. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ήταν καθολικός και δικαστής στο επάγγελμα. Το μήνυμά του στα έργα είναι ένα: Εγκλημάτησες; Θα τιμωρηθείς!

Για το ραδιόφωνο:
Χρονολογία Ηχογράφησης, 13 Ιανουαρίου 1981

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΚΩΣΤΗΣ ΤΣΩΝΟΣ,
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΜΟΥΝΔΡΕΑ ΒΙΚΗ,
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΖΑΚ ΜΕΝΑΧΕΜ,
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ,

Παίζουν οι ηθοποιοί: ΠΙΤΣΑ ΜΠΟΥΡΝΟΖΟΥ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΕΖΟΣ, ΑΝΝΑ ΙΑΣΩΝΙΔΟΥ, ΟΛΓΑ ΤΟΥΡΝΑΚΗ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΛΑΣ

 Το έργο προέρχεται από τη συλλογή του φίλου μας Θοδ. Παν. που και πάλι τον ευχαριστούμε.

ΗΜΟΥΝ ΕΝΑ ΑΣΧΗΜΟ ΚΟΡΙΤΣΙ, της Άννα-Μαρία ΣΕΛΙΝΚΟ

Selingo Anne Marie - Ich war ein häßliches Mädchen

Υπόθεση: Ο περίφημος ηθοποιός και συγγραφέας Claudio Pauls την είχε χαρακτηρίσει ούτε πολύ όμορφη ούτε ιδιαίτερα λαμπερή στην πρώτη κάτω από περίεργες συνθήκες συνάντηση τους.

Οι χαρακτηρισμοί αυτοί δεν την ενόχλησαν γιατί εκτός από αρκετά ντροπαλή είχε μάθει να μην δίνει σημασία στην εμφάνιση της αλλά και να ζη στη σκιά της όμορφης μεγαλύτερης αδελφής της.

Αργότερα ακολουθώντας τις χρήσιμες συμβουλές του Claudio θα βελτιώσει την εμφάνιση της. Πρέπει όμως τώρα να διαπιστωθεί αν οι αλλαγές αυτές γίνονται αντιληπτές και από τους γύρω. Έτσι σχεδόν καθημερινά συναντά τον Claudio στο μπαρ του Grand-Hotel όπου εκείνους βρίσκει τις γνωστές παρέες του. Εκεί δεν θα αργήσει να πάρει τη ζωή στα χέρια της αποκτώντας αυτοπεποίθηση και ζωηρό χαρακτήρα.

Τότε θα εμφανιστεί στη ζωή της καταγοητευμένος ο Thomas, θα είναι όμως αυτός ο μεγάλος έρωτας της ζωής της;


Η Annemarie Selinko (1914-1986) ήταν αυστριακή συγγραφέας που έγραψε πολλές νουβέλες με ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία από το 1930 έως το 1950. Το 1939 στις αρχές του Β΄Παγκοσμίου πολέμου από τη Γερμανία που ζούσε αναγκάστηκε να μεταβεί στη Δανία μαζί με τον Δανό σύζυγο της. Αλλά και πάλι το 1943 αναγκάστηκε να ακολουθήσει το δρόμο της προσφυγιάς στην Σουηδία.

Πολλές από τις νουβέλες της έγιναν ταινίες αλλά και μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Η τελευταία δουλειά της Désirée (1951) αναφερόταν στην Désirée Clary, την ερωμένη του Ναπολέοντα που αργότερα έγινε βασίλισσα της Σουηδίας. Το έργο μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες και το 1956 έγινε ταινία με τον Marlon Brando και την Jean Simmons. Το έργο αυτό αφιέρωσε στην αδελφή της Liselotte που δολοφονήθηκε από τους ναζί.

Χρονολογία Ηχογράφησης, 29 Μαρτίου 1973
Πρώτη εκπομπή: 14 Μαρτίου 1973
Επαναληπτικές εκπομπές: 18 Μαίου 1998

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ Βίκτωρ Παγουλάτος,
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Καίτη Γκύλη-Αλεξίου,
ΔΙΑΣΚΕΥΗ Νίκος Απέργης

Παίζουν οι ηθοποιοί: Μέλπω Ζαρόκωστα, Βασίλης Μαυρομάτης, Λόϊσκα Αβαγιανού, Στράτος Αλεξίου, Καίτη Ασπρέα, Γίτσα Βαλμά, Γιώργος Βουτσίνος, Γιάννης Θειακός, Τζόλυ Γαρμπή, Ντίνα Γιαννακού, Ευάγγελος Πρωτοπαπάς, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Σαπφώ Ζαμπέλη, Θόδωρος Ζιζίκος, Κώστας Σαντοριναίος, Ματίνα Καρρά, Νίκος Μαριούκλας, Νίκος Παγκράτης, Σταύρος Ρωμανός, Κλεάνθη Σηφάκη, Γιάννης Στρατάκης

ΤΟ ΝΥΦΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΟΥ ΑΛΦΡΕΝΤ ΜΑΣΑΡ

ΥΠΟΘΕΣΗ
«Τι είναι δύο χιλιάδες φράγκα, όταν πρόκειται να ζήσεις ένα όνειρο»…
Οι ιδιοκτήτες ενός πανδοχείου με ελάχιστα δωμάτια ετοιμάζουν πλουσιοπάροχα ένα από αυτά περιμένοντας ένα ζευγάρι νεόνυμφων. Οι ώρες ωστόσο περνούν κι αρχίζουν να ανησυχούν πως ίσως το ζευγάρι δεν έρθει. Πάνω που απελπίζονται, εμφανίζεται ένα ώριμο ζευγάρι που ζητάει ένα δωμάτιο για να περάσει το βράδυ…

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Ντόρα Βολανάκη
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Όλγα Γαζουλέα
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γιώργος Μεσσάλας

ΠΑΙΖΟΥΝ: Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Πίτσα Καπιτσινέα, Τάκης Βουλαλάς, Βάνα Μπλαζουδάκη, Κώστας Κοκάκης

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 40 λεπτά
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ: 1978