Ο ΟΜΠΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑΣ του Αλφρέ Ζαρύ

Ο βασιλιάς Ομπού (1975) Εθνικό Θέατρο: Κεντρική Σκηνή Π. ΖΕΡΒΌΣ - Μ. ΑΡΏΝΗ

Ο βασιλιάς Ομπού παρουσιάστηκε στην Ελλάδα 80 χρόνια ύστερα από την πρώτη παράστασή του στη Γαλλία(1896).Το συγκεκριμένο έργο θεωρείται σήμερα ο θεμέλιος λίθος του σύγχρονου πρωτοποριακού θεάτρου.Γράφτηκε όταν ο Ζαρύ ήταν 15 ετών(!) και παίχτηκε αρχικά για μαριονέτες.

Έργο με άγριο και αναρχικό χιούμορ, αποτέλεσε μια εξέγερση ενάντια στην κοινωνία και στις συμβάσεις του νατουραλιστικού θεάτρου, σκανδάλισε το κοινό της εποχής και συνεχίζει να έχει σημαντική απήχηση. Ο κυρ-Ομπού ακόλαστος, δειλός, άξεστος, αλαζονικά σκληρός και ξεδιάντροπα αμοραλιστής , είναι ένα φαρσικό αρχέτυπο του μεταγενέστερου αντι-ήρωα της πυρηνικής εποχής. Πολλά στοιχεία του έργου κατάγονται από το κουκλοθέατρο: χρήση προσωπείων, απλών σκηνικών, χονδροειδούς παντομίμας, στυλιζαρισμένης εκφοράς του λόγου, στοιχεία χυδαίας φάρσας και σλάπστικ κ.α. Η τεχνική του παραπέμπει επίσης στον Σαίξπηρ ,στον Καραγκιόζη και στο μιούζικ- χολ. Σύμφωνα μάλιστα με τον έγκυρο κριτικό Κ.Γεωργουσόπουλο "Ο Ομπού εκπροσωπεί μια ιδεολογία που είναι γέννημα-θρέμμα της εποχής του και κάθε εποχής με τα ίδια γνωρίσματα και την ίδια αρρώστια.

Η μυθολογία του αιώνα του θετικισμού και η μυθολογία του αιώνα του καπιταλισμού φωλιάζουν μέσα στο ηλίθιο σουβλερό κεφάλι του ήρωα και χωνεύονται στην ανοικονόμητη κοιλιά του για να καταλήξουν στον μεγαλοπρεπή αφεδρώνα του Ούμπου ως merdre (το μοναδικό προϊόν αυτής της μυθολογίας). Όπως      ο Καραγκιόζης προϋπάρχει των γεγονότων,τα οποία δημιουργεί, ο Ομπού ανήκει στον δυτικό πολιτισμό γιατί τον παράγει. Βασιλιάς ή στρατιώτης, πλούσιος ή πένης, ελεύθερος ή δεσμώτης παράγει τα ιδεώδη, την τέχνη, την επιστήμη και την πολιτική της εποχής μας. Υπουργός εξωτερικών, συνωμότης, βασανιστής, δολοφόνος, χαφιές, άρχων ή αναρχικός παράγει πολιτιστικά και καταναλωτικά αγαθά και ύστερα κάθεται και τα χωνεύει. Κατόπιν θεοποιεί τα απορρίμματά του.

Ο Άμλετ στοχάζεται κρατώντας ένα κρανίο,ο Φάουστ μέσα στο εργαστήρι του,ο Ομπού φιλοσοφεί στον απόπατο".

Υπόθεση: Ο ΟΜΠΟΥ, ένας εντυπωσιακά χοντρός, χαζός και άγριος άνθρωπος, πιέζεται από τη φιλόδοξη γυναίκα του να σκοτώσει το βασιλιά της Πολωνίας Βανσεσλάς, για να σφετεριστεί το θρόνο κι έτσι να κρατάει ομπρέλα και να τρώει πιο πολύ λουκάνικο. Ο ΟΜΠΟΥ που υπήρξε κάποτε βασιλιάς της Αραγωνίας, τώρα είναι συνταγματάρχης των δραγόνων του Βανσεσλάς. Η ηθική του, το απαγορεύει, αλλά η λαιμαργία του υπερισχύει και έτσι την επόμενη κιόλας μέρα, οργανώνει συνωμοσία. Το σύνθημα για την ανταρσία θα είναι το περιβόητο "Merdre!" και ακολουθεί σφαγή. Ο μόνος που γλιτώνει απ' τη βασιλική οικογένεια είναι ο διάδοχος του θρόνου Μπουγκρελάς, που καταφεύγει στη Ρωσία. Ο ΟΜΠΟΥ κυβερνάει δολοφονώντας, βασανίζοντας, βρίζοντας, φορολογώντας και τρώγοντας, με πάθος και όσο περισσότερο μπορεί. Κατακρεουργεί τους ευγενείς, τους αξιωματούχους, τους χωρικούς. Εισπράττει μόνος του τους φόρους (πολλές φορές) και φυλακίζει ακόμα και τον πρώην σύντροφό του Μπορντούρ. Ο τελευταίος όμως δραπετεύει, για να καταφύγει επίσης, στην προστασία του Τσάρου. Ο Τσάρος ορκίζεται εκδίκηση και δικαιοσύνη και έτσι κηρύσσει τον πόλεμο στην Πολωνία και στον βασιλιά ΟΜΠΟΥ. Ο ΟΜΠΟΥ τελικά χάνει, καταδιώκεται και καταφεύγει σε μια σπηλιά όπου έπειτα από μια επική μάχη με μια νεκρή αρκούδα, ξαναβρίσκεται με την γυναίκα του και φεύγουν μαζί για τη Γαλλία.

Για το ραδιόφωνο: Χρονολογία Ηχογράφησης, 11 Μαρτίου 1991
ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ Βασίλης Νικολαΐδης, ΜΟΥΣΙΚΉ ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ Ιάκωβος Δρόσος, ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ Γιώργος Μαυροΐδης
Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιάννης Γκιωνάκης, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Κωστής Καπελώνης, Φώτης Πετρίδης, Περικλής Τσαμαντάνης, Παναγιώτης Σακελλαρίου, Απόστολος Σφακιανάκης, Μαρία Κατσιαδάκη, Γιάννης Κρανάς, Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Ντίνα Κώνστα, Αγαπητός Μανδαληός, Τάκης Παπαματθαίου.

Την ηχογραφηση προσφερει στους φιλους του blog ο Γιαννης Χ., τον οποιο και ευχαριστουμε θερμα.